Tot vrijdag 14 januari 2022

Vanuit de woonkeuken doe ik je de beste wensen toekomen voor 2022. Ik neem voor de jaarwisseling een korte blogpauze en plaats op vrijdag 14 januari de nieuwe post. Ik ga nu naar de eend die ik aan het braden ben. Het ga je goed.

Leren van Saskia N. en Harry P.

Volgens mijn vrouw heb ik veel geleerd van fictie. Dat zal zeker, maar ik herinner me alleen dat ik als kind de “energieke loop” van een romanheld ging imiteren. Was het een personage uit Roy Fuller’s Om het goud der wilden? De wilden waren overigens vrij burgerlijke mensen, maar omdat ze in strohutten woonden, waren ze wild. Zo was dat toen.

Cursus vrienden maken
In die tijd gold lezen als leerzaam en karaktervormend, psychologen citeerden grote schrijvers. Lezen van boeken zonder plaatjes natuurlijk, strips maakten je alleen maar lui. Tegenwoordig concurreert het serieuze boek met filmpjes op social media en andere uitingen van de sterk gegroeide beeldcultuur.

Alsnog gelden boeken als leerzaam en zelfs life changing, de website growthinkers.nl geeft van dat laatste maar liefst 22 voorbeelden. Veel zijn er selfhelp-boeken, zoals selfmade staalbaron Dale Carnegie’s How to win friends and influence people (1936) en het ook al oude Think and Grow Rich van Napoleon Hill (1937). Die boeken hebben de expliciete bedoeling om levens te veranderen.

Varkens more equal
Daarnaast staan er enige romans op de lijst. Wat betreft Animal farm (1945) van George Orwell verbaast me dat niet. Het verhaal gaat over een boerderij waar het vee als collectief de macht grijpt, maar weldra de varkens de dienst uitmaken. De gelijkenis met de Sovjet Unie is zo sterk, dat het boek veel communisten de ogen zal hebben geopend en dat was ook de bedoeling van de schrijver.
J.K. Rowling schreef Harry Potter echter uit pure geldnood en veranderde toch levens. Bijvoorbeeld door het besef “dat er belangrijkere dingen zijn dan school, werk en alsmaar presteren,” legt growthinker Jelle Dercks uit. Zoals vriendschap. Bovendien bieden de boeken afleiding en dat kan “heel fijn zijn als je een lastige periode doormaakt.” Dat geldt overigens voor ieder boek dat je aandacht opslorpt. Ook Heinz Konsalik of Saskia Noort zijn in die zin leerzaam: de wereld mag vergaan, maar nu nog niet. Nu gaan we even lekker lezen.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie) 

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

Promotie nu ook in epub

De e-pub van Een kleine promotie staat nu inderdaad te koop bij bol.com en kobo-winkel,  voor 6,99 euro.  Rest mij de aspirant-kopers van dit heuglijke feit op de hoogte te stellen. Het gaat dan allereerst om millennials die zijn opgegroeid met digitale informatie. Een papieren boek is voor hen hooguit een hebbeding. Verder is een e-pub handig voor ouderen die worstelen met overvolle boekenkasten en geen fysieke boeken meer in huis willen halen.

Met applaus begroet
De lezer kruipt voor de prijs van twee café-consumpties in de rol van bankwerknemer Diederik, die meteen op zijn nieuwe kantoor op een warm applaus wordt onthaald. Zijn eerste reactie is, om te checken welke BN’er er na hem is binnengekomen. Het blijkt echter om hem te gaan, een werknemer in de fel bekritiseerde financiële sector die wel een schouderklopje kan gebruiken. Van de morrende klandizie is geen lof te verwachten, dus prijst de bank zichzelf. Het is duidelijk een van de laatste redmiddelen van een wankele onderneming. De brave Diederik weet dan nog niet dat hij uiteindelijk zelf nog middelen zal verzinnen om het leven van zijn bank te rekken.

Type oudere werknemer
Voordat Diederik aan zijn nieuwe baan begint, is er wat tijd om de flat op te knappen: Diederik vindt Claudia sexy, bijna naakt onder haar overall. Zij komt af en toe de ladder af om te overleggen en vaak kussen ze dan.
Met de promotie komt echter ook zijn huwelijk in beweging. Ze kopen een veel breder bed, op haar aandringen. Shapes of things to come.
Diederik is het type oudere werknemer dat iedereen wel kent. Afkerig van thuiswerken, stuntelig met IT. Voor zijn gevoel is hij een incompetente zonderling tussen al zijn jonge en bekwame collega’s. Tot een collega klaagt dat zij een buitenbeentje is. Dat verbaast Diederik, voor wie de talrijke jonge vrouwen het monolieten hart van de afdeling vormen. Iris blijkt echter te lijden onder het feit dat zij altijd de jongste en de slimste is.
“Ik was aan de universiteit de jongste master ooit.”
“Van je studie bedoel je.”
“Van de hele universiteit. En cum laude, ook dat nog.”
Diederik ziet het probleem niet. Hij behoorde tot de middelmaat en had graag ergens in uitgeblonken.

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

Naar een nieuw, mindful leven

De e-pub van Een kleine promotie (6,99 euro) zal Deo Volente na het weekend op bol.com en Kobo staan. Mijn oudste zoon deed in twee uur waaraan ik twee maanden voor niets had gewerkt. Nu een paar mailtjes om den Volke kond te doen en de weg naar de toekomst ligt weer open.

Geïllustreerde haiku
Allereerst wil ik schoonmaken, dat is hoog nodig. Dan beneden hal en gang schilderen. Af en toe denken aan het haiku-boekje van Angeline met een illustratie bij elk gedichtje. Indrukken van een forens zou de titel kunnen worden. Misschien schrijf ik aan mijn nieuwe roman over effectenvrouw Manuela. Natuurlijk gaan we ook reizen, allereerst naar Oost-Europa want dat is goeddeels terra incognita.

Geen geklungel
Al die dingen en meer ga ik mindful doen, met aandacht en zonder haast. Haast is de valkuil van het ouder worden. Je beweegt langzamer en reageert trager, dus alles kost meer tijd. In reactie daarop ga je alles vlugger doen, je combineert taken en vraagt daarmee om ongelukjes en gehannes. Een haastige, klungelende bejaarde, dat wil ik niet worden en zover ik dat al ben, wil ik het afleren. Traag maar waardig, dat ga ik worden in mijn nieuwe leven, dat misschien vandaag is begonnen. 

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

Over de IT-dynamiek en een basis-pc

van efficiency. Ik heb de mogelijkheden van een bepaalde app slechts minimaal benut, als de programmatuur nog verder verbeterd wordt en opgetuigd met nog meer mogelijkheden. En wel op zo’n manier, dat ik uren kwijt ben om uit te vinden hoe ik de basale handelingen kan verrichten die ik nodig heb. En waarvoor de oude versie prima voldeed, maar die ik nu opnieuw moet leren.

Meestal goed
In mijn roman Een kleine promotie is de IT op zijn nieuwe afdeling een van de redenen dat de hoofdpersoon Diederik in depressie raakt. Hij voelt een enorme werkdruk, maar wordt voortdurend lamgelegd door onbegrijpelijke grillen van de computer. Nu eens wordt zijn pin afgekeurd, zodat hij opnieuw moet opstarten in de hoop dat de pc de tweede keer zijn bezwaren opzij zet. Als hij eindelijk ingelogd is, heeft hij een toegangscertificaat nodig en dat ontbreekt, zegt de computer. Na enig zoekwerk ontdekt hij dat hij er wel een heeft. Twee zelfs. Misschien is dat het probleem, denkt hij, maar de helpdesk negeert zijn mededeling en vraagt alleen of hij opnieuw wil opstarten. Kennelijk helpt het dat er een expert meekijkt, want nu loopt alles soepel. Gevraagd om een verklaring weet de automatiseerder alleen te melden dat het systeem wel eens “bokkig” is, maar dat het “meestal uiteindelijk goed gaat.” Zoals veel in mijn boek is dit meerdere malen echt gebeurd, al ben ik in de werkelijkheid niet depressief geworden.   

Illusionaire expertise
Jongere mensen maken zich niet druk over de grillen van het systeem. “Niemand kent meer het hele traject,” zei een filosofiestudent die IT-advies gaf om zijn dure motorfiets te betalen. “Best zorgwekkend”. Hij leefde ermee, net als met het feit dat kennis niet accumuleert. Als ik mijn zoons iets vraag, stellen ze meteen een tegenvraag: “Heb je het probleem al gegoogeld?” Als ik zeg dat ik daar bot ving, zeggen ze dat ze eens zullen kijken.
Zelfs als het programma’s betreft waarmee ze dagelijks werken, hebben ze niet de illusie dat ze deskundig zijn. Van een schrijfmachine kun je alles weten, van een auto het voornaamste. Een computersysteem blijft altijd een black box, dat moet je accepteren. 

Twee dingen duidelijk
De ouderdom komt met gebreken, zoals minder zicht en minder motoriek. Aangezien de meeste ouderen genoeg hebben aan mailen en bestellen bij de plaatselijke supermarkt, zou ik een computer willen maken die alleen dat kan. Een basiscomputer met een aan-uitschakelaar, die je om moet zetten. Ik ontvouwde mijn plan in de vriendenkring en kreeg een afwijzende, bijna medelijdende reactie. Ben ik nou slim, of zijn jullie nou zo dom, vroeg ik me (met Louis van Gaal) af.
Dom of niet, ik ben conservatief van aard. Daarin sta ik niet alleen, zo blijkt uit de roman Visser (2008) van Rob van Essen. Geschiedenisleraar Jacob en leerling Clarissa zitten in zijn Saab:
In een van de zakken van zijn colbert gaat zijn mobieltje. Hij wacht rustig tot het geluid ophoudt.
“Saaie ringtoon,” zegt Clarissa. “Gewoon van een telefoontoestel.’‘
“Het is toch ook een telefoon,” zegt Jacob.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Hummeltje zorgt voor grensverleggend geluk

Natuurlijk wist ik dat het een bijzondere nacht zou worden. Kleindochter Vera zou voor het eerst in haar leven bij “vreemden” slapen, althans buitenshuis en zonder haar moeder. Een mijlpaal voor de ouders, die na zeven maanden eindelijk ongestoord uit konden gaan en uit konden slapen. Maar dat ík op mijn zeventigste nog zo’n geluk zou kennen, dat had ik nooit verwacht.

Halfslaap
Tot middernacht had ”Veertje” goed geslapen in het bedje waar ook haar oma in heeft gelegen. Toen ontwaakte ze en werd verschoond en gevoed. Ze was in een prima humeur, tot ze haar bedje weer zag. Ze zette een allesdoordringende keel op en werd pas rustig toen wij haar in bed namen. Eerst lag ze op oma’s borst, toen tussen de grootouders in. Beide beviel haar prima en zo lag ik daar, met een tevreden brommend en beweeglijk hummeltje in mijn rug. Ik had een flanellen pyjama aangedaan omdat ik verwachtte dat ik er vaak uit  zou moeten om flesjes op te warmen en andere zorgtaken te vervullen. Dat maakte het bijzonder, want ik draag alleen nog een pyjama in de caravan. Tegelijk maakte het indirecte ervan de aanraking natuurlijk, vanzelfsprekend. In halfslaap liet ik de lange uren van de nacht voorbijtrekken en was gelukkig.   

Metamorfose
De bijzondere en ingrijpende gelukservaringen heb ik allemaal al meegemaakt: verliefdheid, vriendschap, de komst van kinderen en het eerste kleinkind. Dacht ik, tot die vreemde nacht met mijn kleinkind.
Er is weinig over geschreven, dat geluk op latere leeftijd. Dimitri Verhulst laat zijn hoofdpersoon (De laatkomer, 2013) dementie voorwenden om aan zijn dominante echtgenote te ontkomen. Uiteindelijk komt hij in het gekkenhuis de liefde van zijn leven tegen. Daar hebben we dus het geluk op latere leeftijd. Helaas is zijn beminde echt dement, zodat ze zijn avances niet kan beantwoorden.
Vers van de pers (juli 2021) is Strijd en metamorfose van een vrouw van de Fransman Edouard Louis. Hij beschrijft hoe zijn moeder, net als veel eerder haar homoseksuele zoon, aan haar bekrompen arbeidersmilieu ontsnapt door te scheiden en vanuit haar Noord Franse dorp naar Parijs te verhuizen. “Je hele lichaam veranderde,” constateert haar zoon. “Je somberheid verdween.” 

Verrassingen
Ik zal niet zeggen dat het beste er nog aankomt, want toenemend ongemak en verlies van functies zijn feiten. Wél zullen er nog steeds prettige verrassingen zijn, daar heeft de wonderlijke nacht met Vera me van overtuigd.  

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Kort verhaal heeft smalle basis

Ook in het buitenland ontdekken lezers dat hun oude en dierbare boeken onverkoopbaar zijn. Gelukkig zijn er net als hier boekenruilen, zoals die onder een oude boerderijpoort in een Duits dorpje bij Kassel. Onder het gaan pakte ik Im Sommerwind mee. Die schönsten Liebesgeschichten für heisse Tage, luidde de wervende ondertitel, afgedrukt op een blauwige plaat van een tijdloos stel op het strand. Tijdloos, want de meeste schrijvers die met hun korte verhalen de 535 pagina’s vullen, zijn reeds lang overleden, soms op hoge leeftijd.

Hete dagen waren er niet, maar ik had deste meer behoefte aan overvloedig, laagdrempelig leesvoer voor de vele uren dat we wegens regen in onze Wohnwagen doorbrachten.       

Terugdeinzen
Zinnenprikkelend bleken de verhalen niet, het eerste gaat bijvoorbeeld over een meisje dat op het laatste moment terugdeinst voor de daad. Laagdrempelig evenmin, de auteurslijst had me moeten waarschuwen. De Duits schrijvende Ludwig Thoma (Der heilige Hies, 1904) en Christine Nöstlinger (kinderboeken, nu bejaard) zeggen me weinig, maar van Heinrich Böll (Billard um halb Zehn, 1959), Scott Fitzgerald (The great Gatsby, 1925), Truman Capote  (In cold blood, 1966) Gabriel Marquez (100 jaar eenzaamheid, 1967) weet ik dat ze inhoudelijke zwaargewichten zijn, ook al hebben ze in dit geval maar enkele pagina’s voor hun gedachtenspinsels.

Het zijn substantiële verhalen, stuk voor stuk, maar ik ben ze allemaal vergeten, op het eerste na. Mijn researcher, die veel “KV” leest, is hetzelfde opgevallen. ”Ik denk dat je ze eigenlijk mondjesmaat tot je moet nemen,” schrijft ze. ” Omdat er vaak veel meer in staat dan je zo op het eerste oog leest. Een kort verhaal vereist een geconcentreerde manier van schrijven maar ook van lezen.”

Brakke Hond
Mondjesmaat lezen, dat gebeurde vroeger vanzelf toen je in krant of blad een kort verhaal las. Maar de tegenwoordige massamedia publiceren weinig verhalen en de literaire bladen zijn klein en vaak obscuur. De Revisor ken ik van naam, maar van Bunker Hill, De Dietsche Warande of De Brakke Hond heb ik nimmer gehoord. Het korte verhaal heeft in Nederland een smal platform.
Dat is in het Engelse taalgebied gunstiger. Succes, viraal gaan, betekent daar miljoenen lezers, zoals Kirsten Rouian ontdekte toen haar openhartige datingverhaal Cat person als een lopend vuur rondging. Ze kreeg meteen een aantrekkelijk boekencontract. Cat person telt twintig pagina’s (ruim 7000 woorden) en voelt aan als een beknopte roman.
Ultra kort is Doctorstitel van Lydia Davis.
Al die jaren dacht ik dat ik een doctorstitel had. Maar ik heb geen doctorstitel.
De meningen over dit tweeregelige werkstuk zijn verdeeld. Je kunt zeggen dat het volop ruimte laat voor de fantasie van de lezer. Of dat het een samenvatting is en het echte verhaal nog gecreëerd moet worden. Het is gemakkelijk te onthouden, dat is zeker.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

Laatste loodjes in overlevingsmodus

Het klassieke beeld van de overlevingsmodus zag ik in Skammen (1968) van de Zweedse regisseur Ingmar Bergman. Het was midden in de Koude Oorlog en de film ging over een inval van de Sovjets in het toen neutrale Zweden. Terwijl Bergmans lievelingsactrice Liv Ullman vóór de invasie de depressieve collega Max von Sydov tot actie moest brengen, blijkt Max in een overlevingssituatie plotseling actief en effectief, terwijl Liv volledig de kluts kwijt is. 

Klein theatertje
Bergmans rolprent was al een paar jaar oud, want ik zag hem in het kader van een studentenabonnement, waarbij de ene week zwart-witfilms (zoals Skammen) werden vertoond en de andere week classics in Technicolor zoals Gone with the wind. De kleurenfilms werden vertoond in de grootste bioscoopzaal van Leiden. Voor de meer avantgardistische zwart-witfilms volstond een klein theatertje dan allang in de strijd met kleuren-tv en videotheek ten onder is gegaan.

Ik herinner me Skammen (Schande) wegens het klassieke onderwerp – en de scène waarin Liv in een flanellen streepjespyjamabroek aan de wasbak haar nek wast. Discreet, schuin vanachter gefilmd, is het toch de meest erotische filmscène die ik ken, maar dit terzijde. In de literatuur beschrijft de Afrikaner detectiveschrijver Deon Meyer (Donderdrif 2021, 13 uur 2012) heel bekwaam personen die langdurig in de overlevingsstand opereren.

Grijze wereld
Een klassiek gegeven, die overgang in de overlevingsstand. Ik dacht waarschijnlijk aan Skammen omdat ik zelf poog te overleven als sociaal wezen. Met de e-bookeditie van Eenkleine promotie sluit ik het romanproject af. De laatste loodjes wegen echter zwaar door mijn incompetentie, een Chinees computervirus en geklungel van IT-adviseurs. Met profetische blik beschrijf ik mijn stemming in In de schaduw van de Wolkenkrabber.
In deze literaire thriller van Cécile Sanders en ondergetekende passeren twee hoofdpersonen de Amsterdamse RAI, waar de Dag van het Aandeel wordt gehouden. Aangezien er net een vernietigende beurskrach heeft plaatsgevonden, hebben de berooide bezoekers weinig reden tot vreugde en dan komt het:
De in en uitlopende heren hadden de valse opgewektheid van deportado’s, die elke hoop op ontsnapping hadden opgegeven en nu een zekere lichtheid van gemoed veinsden om de situatie draaglijk te houden.  
Dat is precies mijn overlevingsmodus: zonder klacht en hoop ploeter ik verder. Zonder de erotiek van Liv en de effectiviteit van Max. En zonder het zwart-wit van hun regisseur, want ik overleef in een grijze wereld.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Je kunt het niet zo gek verzinnen…

Je kunt het niet zo gek verzinnen, of het is waar gebeurd, dat constateerden Cécile Sanders en ondergetekende bij het schrijven van In de schaduw van de Wolkenkrabber. De hoofdpersoon, Marjan de Vries is onvoorstelbaar zwaarlijvig. Wij zijn allebei redelijk slank en stelden ons iemand voor van boven de honderd kilo. Volgens het Guinness Book of Records woog de Amerikaan Jon Brower echter zes keer zoveel, 635 kilo. Na het bereiken van deze mijlpaal moest hij wel naar het ziekenhuis, want de longen en het hart konden zo’n enorm lijf niet van voldoende zuurstof voorzien. Hij slankte vervolgens dramatisch af tot 362 kilo, maar overleed evengoed op zijn twintigste.

Begrafenisboot
Ik maakte me zorgen over de plaats waar Marjan de Amstel in wordt gereden en verdrinkt. Het water bleek bij het peilen ter plekke minder dan een meter diep. Mijn zorgen waren echter overbodig: een paar maanden later verdronk een automobilist in een slootje van vijftig centimeter. Ook het plot van een mediagenieke nepschrijver die de anonieme, echte schrijvers vervangt, bleek behalve een vrucht van onze rijke fantasie, ook platte realiteit.

Zelfoverschatting
Angst om niet realistisch te zijn, vloeit voort uit overschatting van de fantasie. In 1898 bedacht Morgan Robertson het boek over een gigantisch schip dat op een ijsberg voer. Veertien jaar later botste het grootste passagierschip in de wereld op een ijsberg en zonk. Robertson had zelfs de naam bijna goed: Titan in plaats van Titanic.
Schrijvers kunnen dus veel fantaseren. Zelfs de wilde fantasieën van Jules Verne over grote onderzeeërs (Vingt mille lieues sous les mers 1869) en maanvluchten (De la terre à la lune 1865) zijn uitgekomen.
Waar het om gaat, is geloofwaardigheid. Henry Rider Haggard creëert in She (1886) een hoofdpersoon die tweeduizend jaar tevoren haar minnaar in drift doodde. Sindsdien slaapt ze elke nacht naast zijn gebalsemde lichaam, in afwachting van zijn reïncarnatie. De stenen trap is danig ingesleten door de sandaaltjes die ze draagt op de tienduizenden eenzame afdalingen naar de grafkelder, meldt Haggard en dat detail maakt de scène voorstelbaar. Rider Haggard en Jules Verne among others gaan uit van suspension of disbelief. De lezer weet dat hij een ander universum betreedt dat op het zijne lijkt, maar het niet is. Hij laat zich verrassen.

Realiteitsverfraaiing
Mijn mening is dat de menselijke fantasie beperkt is en op de menselijke realiteit voortbouwt. Daartegenover staat dat wij de werkelijkheid ook niet echt kunnen beschrijven. We hebben alleen letters, zwarte patroontjes op een wit vlak, om een driedimensionale, bonte en geurige werkelijkheid op te roepen bij lezers die we slecht kennen. En dan zijn er het wensdenken en de neiging tot verfraaiing, waardoor met name autobiografieën vaak een realiteit schetsen die alleen de schrijver herkent. Dus ja, wat je bedenkt is dikwijls waar of realistisch, binnen grenzen.  

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Prijzenkans stijgt met de juiste setting

De kans dat een officieel uitgegeven boek meer dan 25 exemplaren verkoopt, is gering. Romans van onbekenden sterven na publicatie een stille dood, tenzij de recensenten meteen toehappen en/of het boek een prijs krijgt. En er zijn veel prijzen, zoveel dat de Wikipedia er 150 opsomt, alleen voor Nederland. De lijst voor het Nederlands taalgebied is dermate lang dat je altijd wel ergens bekroond kan worden, lijkt het. De Charlotte Köhlerprijs voor Literatuur of de Schaduwprijs moet toch haalbaar zijn, of desnoods een Zoute Zoen.

Naar de Mis
Aan veel prijzen zijn speciale eisen verbonden, zoals de leeftijd van het (beoogde) publiek. Er zijn veel onderscheidingen voor kinderboeken. Verder is er onderscheid tussen fictie en non-fictie, regio, genre, stad, buurt, dialect enzovoort.

Toen ik dit bonte palet overzag, besefte ik hoe mager het aanbod aan boeken voor de meeste gespecialiseerde prijsverleners moet zijn. Zij krijgen weinig publicaties en zijn blij met goede kandidaten. Conclusie: lokaliseer je verhaal door herkenbare details, laat katholieken eens in de kerk zitten, laat je verhaal spelen in de klassieke oudheid. Als het niets afdoet aan het verhaal, natuurlijk. En als er een prijs voor is.      

Heilzame omgeving
Door de leefomgeving van je verhaal te benoemen, vergroot je niet alleen je kans op een prijs, maar krijg je sowieso meer aandacht van media die op hun terrein een lagere nieuwsdrempel hanteren. Mijn eigen Een kleine promotie lijdt aan gebrek aan marketing-focus. De doelgroepen (bankpersoneel, pr-medewerkers, oudere werknemers, oudere mannen in het algemeen) zijn te groot om te bereiken. Ik heb daar te licht over gedacht. Ik droomde ervan dat ik via het blog met mijn roman viraal zou gaan, of dat een uitgever mijn werk aan de wereld bekend zou maken. Verkopen blijkt echter noeste arbeid en de mogelijkheden zijn beperkt. Volgende keer kijk ik eerst naar de prijseisen vóór ik weer ga schrijven.  

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Nobel-comité mag discrimineren

Voor het eerst in 268 keer was ik vergeten dat het blogdag was. Ik had mijn researcher gebriefd over het onderwerp: literatuurprijzen. Dit naar aanleiding van de Nobelprijs voor literatuur aan de vrij onbekende Abdulrazak Gurnah. Mijn vergeetachtigheid is te verklaren door de ontspanning. Ik heb het materiaal voor het e-book opgestuurd, waarmee het eind van het romanproject Een kleine promotie in zicht komt. Ik moet wel waakzaam blijven en dat is moeilijk voor een mens. Ook de meeste auto-ongelukken gebeuren aan het eind van de vakantie, vijftig kilometer van huis.

Bleke Poolse
Terug naar de Nobelprijswinnaar die als tiener al in Engeland ging wonen, maar zwart is en in Afrika geboren. Dat gaf reuring. Vorig jaar kreeg de Poolse Olga Tokarczuk een prijs en die had ook geen internationale faam. Ze stak bleekjes af tegen de bekende Oostenrijker Peter Handke, die terug kan zien op een substantieel en succesvol oeuvre. Ook hij kreeg de prijs  en ook de prijs kreeg, want die was een jaar niet uitgereikt wegens de corona-epidemie. In de traditie van een prijs die eerder naar Pearl Buck, Ernest Hemingway, Thomas Mann, Boris Pasternak en John Steinbeck ging. De Poolse mevrouw Tokarczuk en nu de zwarte Gurnah lijken te profiteren van hun herkomst. Het Nobel-comité wil inclusief zijn en laten zien dat ook buiten de grote cultuurgebieden en door vrouwen goede boeken worden geproduceerd. Zij wil niet alleen een beloning zijn voor de prestaties van blanke mannen, maar talent signaleren en zo tot bloei brengen.

Idealistische dynamietkoning
Beide zijn het nobele doelen. Wat de doorslag geeft, is de bedoeling van de kinderloze dynamietkoning Alfred Nobel. Die stipuleerde dat “geen enkele aandacht moest worden geschonken aan nationaliteit.” Ik lees dat als de moderne non-discriminatieverklaring. Wat dat betreft zit het Nobelcomité niet op de lijn van de initiatiefnemer. Positieve discriminatie is ook discriminatie.  
Nobel specificeerde echter dat het voor literatuur ging om “het meest opmerkelijke werk met een idealistische trend.” Gurnah kan met zijn migrantenpublicaties anderen aan het denken zetten. Ook kan hij anderen, waaronder schrijvers, het besef bijbrengen dat zwarte Afrikanen hun huidskleur delen, maar niet veel meer. Genetisch verschillen ze meer van elkaar dan bijvoorbeeld Europeanen van Chinezen.
Laten we aannemen dat opmerkelijk bijzonder betekent en idealistisch dat haatzaaiers niet welkom zijn. Dan heeft het comité wel degelijk in de geest van de oprichter gehandeld. Ervan uitgaande dat Gurnah iets bijzonders te melden heeft. Ik zal naar de boekwinkel gaan.  

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

“Promotie” eigenlijk schurkenroman

Er zijn ongetwijfeld in het boekenvak experts die de reacties op een publicatie redelijk kunnen voorspellen. Zelf blijf ik me verbazen. Mijn roman Een kleine promotie is in wezen een schurkenroman. Hoofdpersoon Diederik en zijn bankcollega Iris helpen het Nederlandse publiek voor honderden euro’s per persoon op te lichten door de gang van zaken te rooskleurig voor te stellen. Mede door hun werk kan de B-bank doorgaan met verlies lijden. Leveranciers en de overheid betalen de rekening, wat voor het publiek onder andere betekent nog minder woningbouw en langere wachttijden in de zorg. Het geld voor riante bestuurdersvergoedingen en domme investeringen moet tenslotte ergens vandaan komen.   

Illegaal genezen
Achteraf begrijp ik dat iedereen verwacht dat bankmensen hun tijd besteden aan leugens en oplichting. Wat dat betreft is de reputatie van de financiële sector bijna net zo slecht als van de journalistiek. Ik heb in beide bedrijfstakken gewerkt en heel wat verjaardagen meegemaakt waarin mijn branche werd afgekamd. Toch kwam het voor mij als een schok dat het gedeelte in het boek over de volstrekt immorele bankierseed voor zoete koek door mijn lezers werd geslikt.

Verbazender vond ik de reactie op het effectieve kankermedicijn dat de zoon van de hoofdpersoon ontwikkelt. Dat wordt illegaal beproefd op een ongeneeslijk zieke Afrikaan, die dankzij dit middel weer fluitend zijn bestaan oppakt. Geen lezer die daar blijdschap over uitte. De genezing is immers in strijd met de wet.   

Trots op Oberammergau
Onverwacht was ook de veroordeling van de hoofdpersoon als een depressieve slappeling. Komaan! De man houdt zijn baan als oudere werknemer bij een noodlijdend bedrijf, in een situatie waarin zijn ervaring en normen niet tellen. Hij is in overlevingstand en heeft zijn trots opzij gezet. Gebruikelijk, maar voor sommigen onvergeeflijk.
Ik had daar weinig begrip voor, tot ik vanochtend terugdacht aan een boek over een man in een concentratiekamp. Hij is volkomen overgeleverd aan de Nazi’s, maar heeft één keer op het bevel “Ein Lied!” meegezongen met een Engelstalige compositie.
“We’ll go to Oberammergau,” brulden ze, hoewel Engels een verboden taal was en ze geen enkele zeggenschap hadden over waar ze heen gingen. De bewakers hadden niets door en de verwachte straffen bleven uit. Toch was de bevrediging groot, ook decennia na de bevrijding. Met het lied bewezen de gedetineerden dat ze nog altijd mensen waren met een eigen wil.

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Hopelijk heb ik haar lijden verlicht

IJdelheid is een van de vele redenen om een boek te schrijven. Schrijver zijn, geeft status. Een andere belangrijke motivatie is de behoefte misverstanden recht te zetten. Een voorbeeld van dat laatste is Lijden in stilte (2018) van Annemarie Ongolesono. Ik kreeg het boek toegestuurd als proeve van bekwaamheid van Boekengilde in Enschede. Ongolesono’s  autobiografie zag er prima uit en ik liet het gilde prompt honderd exemplaren drukken van mijn oudere werknemer-roman Een kleine promotie.

Koude kikkerlandje
Ik liet Ongolesono’s boekje lang slingeren, maar steeds trok de coverfoto van een Aziatische vrouw mijn aandacht. Only one way to find out. Het bleek te gaan over een Surinaamse vrouw die een restaurant dreef, Jawa City in Almere. Zij vertelt in 150 pagina’s over haar kindertijd in het warme Suriname en haar leven tot nu toe, in ons “koude kikkerlandje”. Het is vooral in Nederland dat ze geleden heeft. In stilte of althans zonder het gevoel gehoord te worden, vandaar het boek. De structuur kon beter, maar ze vertelt haar verhaal voortreffelijk, wat een aanzienlijke prestatie is.   

Serieus maar onwetend
De coverfoto laat er geen twijfel aan bestaan dat Ongolesono serieus genomen wil worden. Als geslaagd zakenvrouw en als liefhebbende opvoeder. Ik had moeder willen zeggen, maar in de Surinaamse cultuur liggen zaken ingewikkelder dan ik gewend ben. Haar eigen kinderen voedt ze niet allemaal op, maar ze neemt wel een nichtje onder haar hoede. En daar gaat het mis, want Ongolesono’s partner misbruikt het meisje, wat ze pas ontdekt als de politie wordt getipt door haar broer en hem arresteert. Na het uitzitten van zijn straf neemt Ongolesono de man weer in huis, dit tot verbijstering van haar familie, die er de bevestiging in ziet van hun vermoeden, dat de pleegmoeder minder onwetend was dan ze zegt.   

Rem op weten
Met het boek wil de schrijfster duidelijk maken dat ze echt van niks wist, ondanks dat ze boeken over ontucht las in de maanden vóór de arrestatie. Ik denk dat die machteloze poging om haar onwetendheid aan te tonen mijn medelijden wekte. Ik schreef haar een troostende brief, waarin ik betoogde dat ’weten’ een moeilijk begrip is, als je van je partner houdt, hem vertrouwt en van hem afhankelijk bent. Bewust weten zou betekenen dat je alles kwijt raakt: je partner, je familie, je huis en je inkomen. Bovendien liggen de zaken ingewikkeld door de nauwe band tussen dader en slachtoffer, dat er vaak het beste van maakte en naar haar tante onduidelijk was. Al die omstandigheden vertroebelen het zicht en daarmee de schuld van het niet gemerkt hebben, schrijf ik aan mevrouw Ongolesono. “Ik vrees dat er nog genoeg wroeging overblijft,” voeg ik daaraan toe.  

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Francoise H. en het vertalersdilemma

Nu de coronacrisis op zijn retour lijkt, begin ik weer liedjes te verzamelen voor het jaarlijkse zangavondje in december. Naast Patsy (“ook al woon je in een krot, met de huisdeur kapot”)  wil ik ook Ton meilleur ami doen. Eerder hebben we al Tous les garcons et les filles gedaan van Francoise Hardy en dit lied is net zo zingbaar. Bovendien is er een Engelse versie, wat het lied toegankelijker zou maken.  

Terughoudende Engelsman
Bij het beluisteren van beide versies kwam ik echter voor een verrassing te staan. In het Frans vertelt Francoise haar minnaar dat zijn beste vriend haar zijn liefde heeft verklaard en zij hem heeft afgewezen.

In het Engels is zij verliefd op een terughoudende vriend en zingt:
If we are only friends
why don’t you dance
with someone new,
Zolang hij haar liefde niet verder dan kussen beantwoordt, blijven ze immers only (very good) friends.  
Zelfde lied, andere inhoud.    

Rare Klara
Nu is vertalen altijd moeilijk, ook als de schrijvers zich begrepen voelen. “Ik kan me geen twee Nederlandse heren indenken die ik liever door de krochten van mijn brein laat dwalen dan jullie,” zei de Britse schrijver David Mitchell (The cloud atlas 2004) over zijn vertalers. Ook de Schotse Ali Smith (Autumn 2016, Winter 2020) geeft vertalers vrijheid: “I think they pretty much have to write the book anew and find a way to make it work in each language.” Tegenover de rekkelijken staan de preciezen, die bijvoorbeeld in de vertaling de verwarrende Russische naamgeving willen behouden.
De vertaler van Kazuo Ishiguro’s bizarre Klara and the sun (2021) definieert haar vertalingsdilemma: “namen en labels ook in vertaling hun ongebruikelijke karakter (laten) behouden, al moet de lezer wel onmiddellijk duidelijk zijn wat Klara ermee bedoelt.” De auteur zelf is gelatener en wil alleen “dat mijn woorden de vertaling overleven.”    

Jagger’s gelijk
Ik denk dat weinig vertalers weg zouden komen met zo’n verschil in inhoud als tussen Ton meilleur ami en Only friends. Kun je trouwens bij eenzelfde melodie zulke verschillende emoties uitdrukken? De liedjes zijn beide overtuigend. Misschien hebben ze dezelfde  zwoelheid. De inhoud van de Franse tekst ondersteunt die niet. Zij moet uitgaan van de zangeres. De Rolling Stones wisten het ook: It’s the singer, not the song.”

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Verwelken nog altijd vrouwelijk taboe

“Slijtage,” zei de medisch specialist over mijn verstijvende rechter wijsvinger. “Oefenen kan nooit kwaad, maar tot verder buigen leidt het niet.” En aan de hand van de röntgenfoto’s legde ze uit waarom. Geschokt verliet ik de spreekkamer. Zeventig jaar ben ik en dan al moet ik dealen met onomkeerbaar functieverlies. Mijn muzikale dromen kan ik vergeten, met een stijve tokkelvinger. En mijn onvermogen om rechts een pen vast te houden is definitief: ik zal nooit meer rechts schrijven.  

Museale pen
De pen en het handschrift zijn op weg naar het museum, maar alsnog kwam deze confrontatie met de ouderdom als een schok. De hoofdpersoon uit mijn roman Een kleine promotie kan zijn borst natmaken. Zijn potentiestoringen zijn vreselijk op zichzelf, maar slechts het begin van een algemener functieverlies. Er zijn belangrijkere dingen dan seks. Bovendien zijn er vele vormen van bevredigende koestering.

Aftakelen blijft natuurlijk deprimerend. Ontkenning kan helpen, maar alleen tijdelijk. Humor is een tegengif tegen versombering en heeft een duurzamere werking. Een literair voorbeeld van ontkenning is De 100 jarige die uit het raam klom en verdween van de veertiger Jonas Jonasson (2009). Humoristische beschouwing is het wapen van de bejaarde Jeroen Brouwers. In Cliënt  E. Busken (2020) beschrijft hij een dag in een tehuis voor demente bejaarden: “Onder de douche kan ik me aan de grijpstangen staande houden of op de afgedekte toiletpot plaatsnemen.” Ook de er op volgende tandpoetsscène is zo droevig, dat je erom moet lachen.      

Potente vrouwen
Jarenlang leek de ”verwelkende levensfase” het monopolie van mannelijke schrijvers, die bij voorkeur het mannelijk verval bespreken. “Het vrouwelijke verlangen begeerd te blijven worden is kwetsbaar, misschien wel een taboe,” zegt Marja Pruis (De Groene nr. 11, 2014) in een enigszins seksistische verklaring. De sexual drive is immers niet beperkt tot mannen en vrouwen blíjven bovendien potent. Over de verlangens des vlezes hebben vrouwen echter weinig geschreven en dan gaat het nog vaak over het fijne gevoel daarvan bevrijd te zijn.
Duidelijk is, dat er nog een groot terrein ligt te wachten op ontginning door vrouwelijke en mannelijke schrijvers. Ontkenning is nu troef, zoals blijkt uit de flaptekst van boeken van vrouwen. Die laten meestal de geboortedatum van de schrijfster discreet weg.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

Na KZ-bordeel weet ik genoeg

Het bordeel voor gevangenen in het Nazi-kamp Buchenwald zal me blijven achtervolgen. Zo levert elk boek, elke film en elk aandenken aan die tijd mij kennis op die me belast. Om precies die reden heb ik een decennium geleden W.L. Shirers standaardwerk The rise and fall of the Third Reich (1959) terzijde gelegd bij het hoofdstuk over medische proeven op gevangenen. Ik las gruwelijke details en wist dat er nog meer zouden komen, die niets zouden toevoegen aan mijn inzichten, maar me levenslang zouden kwellen.

Anne van het plein
Na het dichtslaan van Shirer heb ik toch nog een boek over WOII gelezen, namelijk Anne Frank was niet alleen. Het Merwedeplein 1933-1945 van Rian Verhoeven (2019). Het Merwedeplein is om de hoek en het boek was een verjaardagscadeau, vandaar. Verhoeven beschrijft hoe welvarende Joodse Duitsers zich aan het plein vestigden om aan de antisemitische politiek van hun geboorteland te ontkomen. Naarmate Nazi-Duitsland het ene na het andere buurland inlijfde, verminderde het gevoel dat het neutrale Nederland veilig was. Otto Frank probeerde in Engeland een bedrijf op te zetten. Dat mislukte en toen de Nazi’s Nederland binnenvielen, zaten hij en andere nieuwe Nederlanders aan het plein in de val. Ze wisten in grote lijnen wat hen te wachten stond, maar waren machteloos tegen de elkaar opvolgende maatregelen. De beklemming van die lange periode was niet tot mij doorgedrongen en zo leverde dit boek opnieuw nutteloze, maar belastende kennis op.

Mahnmal bij Dodenweg
Het bezoek aan Buchenwald kwam voort uit het plan om één Konzentrationslager (KZ) te bekijken. Op de weg van de camping naar Weimar passeerden we steeds een Mahnmal van het kamp, dus het lag voor de hand de Dodenweg naar het kamp in te slaan.
Langs de keurige en nog altijd bewoonde flats van de bewakers kwam je bij de poort van het KZ en een gedeelte van de omheining. Dit stukje maakte duidelijk waarom er nooit iemand is ontsnapt. Wel kwamen sommige gedetineerden na een paar jaar vrij, want Buchenwald was een strafkamp, onder andere voor tegenstanders van Hitler en – na de Duitse nederlaag – van Stalin. Of in de Russische periode het bordeel nog bestond, weet ik niet. Onder de Nazi’s was het een instelling om coöperatieve gevangenen te belonen en om geld te verdienen, want de gedetineerden moesten betalen en de prostituees deden hun werk gratis.

Ooit succesvol
Het bestaan van het bordeel, waarvan alleen het stenen fundament over is, leidt tot de vraag, hoe het mogelijk was dat ten onrechte gedetineerden hun gerief haalden bij hun lotgenoten. De bezoekers waren slachtoffer, maar ook dader.
Zo bracht dit bezoek een nieuw aspect van de Naziterreur aan het licht dat mij de rest van mijn leven zal achtervolgen. Er valt ongetwijfeld nog veel te leren over de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog, maar ik, ik weet genoeg.

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

  

Inspirerend schilderij geeft vertrouwen in hoofdpersoon

De lekke band, meteen na vertrek, had een waarschuwing moeten zijn dat de reis naar Zwitserland moeizaam zou verlopen. Terwijl het allemaal zo simpel had geleken. Opnieuw naar de Blüemlisch Alp-berghut klimmen en daar overnachten, vervolgens mijn dochter in Bazel bezoeken en met haar bij het Paul Klee-museum het schilderij bekijken dat deze week centraal zou staan in het blog.

Geïnspireerde Dodo
In de redactie van Dodo, het schrijversblad voor de omroep, zat iemand die alles van zijn personages wist, ook details die in het verhaal geen rol speelden. Ik was stinkend jaloers op hem. Ik wist net genoeg om een verhaal te schrijven, meer inspiratie had ik niet. Dat gold voor de drie hoofdpersonen in In de schaduw van de Wolkenkrabber en ook voor de twee hoofdpersonen van Een kleine promotie. Maar plotseling, een jaar na voltooiing van het manuscript, begreep ik ineens wat bij Diederik en Claudia aan de muur van de woonkamer hing: het hierboven afgebeelde Burg und Sonne van Paul Klee. Het boek was toen al gedrukt, maar deze ontdekking bewees dat ik meer was dan een schepper van typetjes. Dat ik levende mensen had geschapen.

Zelfs geen poster
De bergtocht was een ramp. Op de uitputtende weg omhoog gleed ik uit en moest uit een machteloze positie overeind geholpen worden. Tijdens de afdaling kreeg ik op een steil stuk een paniekaanval en kon alleen centimeter voor centimeter bevend omlaag kruipen. Ik was zo meelijwekkend dat een mede-daler mijn rugzak overnam.

Het bezoek aan het Paul Klee Zentrum verliep eveneens dramatisch. Wegens het kleurverschil tussen de afbeeldingen op internet wilde ik het schilderij in het echt zien, voor ik erover schreef. Dus ik, met vrouw en dochter, van Bazel naar Bern. Door Strassenarbeiten en een ongeluk werd dat een lange tocht. In het Zentrum hingen bijna alleen etsen en tekeningen. De huidige selectie van ten toon gestelde werken bevatte maar een paar schilderijen. Burg und Sonne was daar niet bij, het museum had zelfs geen poster van dit beroemde werk.

Ooit succesvol
Overbodig te melden dat files de terugweg naar Bazel flink vertraagden en ik de lift moest nemen naar de flat van mijn dochter, omdat trappen lopen te pijnlijk was. Toch krijg ik bij het schrijven van deze post een tevreden gevoel. Het feit blijft dat Diederik een vrolijk schilderij in de woonkamer had ophangen. Klees schilderij herinnert mij eraan dat hij vóór zijn kleine promotie een positieve en succesvolle man was. Maatschappelijk succes is voor hem als pensionado onwaarschijnlijk, maar positief wordt hij weer.  

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

Geluksmoment tussen de caravans

Tijdens de vakantie in Duitsland had ik een geluksmoment. Het was niet te danken aan de locatie. De caravans en campers stonden zij aan zij, met aan één kant ruimte voor een krap zitje. De camping heette Ettersburg, naar het dorpje aan de rand van het beukenbos waaraan het Nazi-kamp Buchenwald zijn naam ontleent. Toch genoot ik, halverwege het toiletgebouw en mijn Wohnwagen, van de frisse nachtlucht en het zilveren maanlicht dat de verzameling witte verblijfsmobielen bescheen. Vele keren had ik, een oudere man immers, de route gelopen, maar deze keer was ik gelukkig.  

Taliban en aardappelaaltjes
Het wereldnieuws bood evenmin een verklaring. Kaboel was nog niet gevallen, maar de Taliban naderden de hoofdstad in een verontrustend tempo. Elders, in West-Afrika, durfde het gezin dat we financieel steunen zijn land niet in te zaaien wegens de activiteit van terroristen. Dichter bij huis worstelden mijn jongste zoon en zijn biologische collega’s met slakken en aardappelaaltjes die het gewas vernielden.

Vóór ik tevreden insliep meldde ik mijn geluksmoment aan mijn vrouw, die er de volgende dag op terug kwam, toen we een borrel dronken na ons bezoek aan Weimar.

Gelukkig nieuwjaar
“Is er een reden voor je somberheid?” vroeg Angeline, want ondanks mijn pogingen om positief te zijn, was haar niet ontgaan dat ik alles door een grauwsluier zag. Ik zei dat depressie in de familie zat, maar ook dat het romanproject me benauwde, omdat het nooit leek te eindigen.
“Stel een einddatum vast,”  zei ze kordaat. ”Het boek is af, het is mooi, tientallen mensen hebben het gelezen. Maak een lijstje van wat je nog wil doen, zoals een epub maken, nog een mailing sturen naar potentieel geïnteresseerden, boekwinkels bezoeken. Die dingen kun je gemakkelijk de komende maanden doen en met oudjaar sluit je af.”
We schreven de resterende werkzaamheden op een lijstje. Het waren maar een paar punten en ik voelde me een stuk beter. Die positievere stemming hield aan tot de dag van vandaag.
Vanochtend fantaseerde ik over de vrijheid die in het verschiet ligt. Het was fijn, een nieuw geluksmoment zelfs. Het gaat snel de goede kant uit.       

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld.

Mijn hoofdpersoon is een harde werker

Ongelooflijk hoe lichtvaardig we dachten over het burgerlijke huisje-boompje-beestje. Het was een noodlot. Als je niets ondernam, kwam je vanzelf in de situatie dat je een inkomen had, een partner, kinderen en een woning. Voor een Afghaanse tolk die Nederland probeert te bereiken, is dat het paradijs. Hij moet zich tot het uiterste inspannen om voor de volgende maaltijd te zorgen, zelfs om in leven te blijven nu Kaboel gevallen is. Wij, verwende babyboomers, waren volstrekt onwetend van de facts of life. Dat is de enige verklaring voor ons zorgeloze optimisme.

Bijzonder normaal
Degenen die het burgerlijke ideaal bereikten – zoals Diederik in mijn roman Een kleine promotie – vinden dit niet bijzonder. Ze hebben simpelweg gedaan wat hun ouders verwachtten. Leeftijdsgenoten die niet meekwamen, zijn ze uit het oog verloren: op het VWO was intelligentie de norm. Later, op de universiteit, verdwenen de twijfelaars en de mensen zonder zelfdiscipline, opnieuw bijna ongemerkt. Na het behalen van het diploma moest je een baan vinden en houden. Laatkomers en prinzipienreiter vloeiden af, vaak door eigen schuld, vonden we.

Bij álles moest je bovendien soepel omgaan met klasgenoten en collega’s. Je leert dat en vergeet hoe moeilijk dat is geweest.
Ik liep eens in mijn geboortestad Den Haag een ex-klasgenoot tegen het lijf en groette hem enthousiast. Hij reageerde vijandig, wat ik niet begreep. Ik had nooit iets gemeens tegen hem gezegd! Pas later besefte ik hoe waar dat was: ik had zes jaar lang nooit met hem gesproken. Niemand sprak hem, dus het was me nooit opgevallen. Hem wel, vrees ik. Iedere schooldag.

Middelmatig geslaagd
Qua gezinsleven kom je ook gemakkelijk in een bubbel terecht. Voor de gescheiden mensen die op zoek zijn, ben je niet interessant. Kinderlozen kom je op het schoolplein niet tegen en bij kinderen hoort meestal een vaste partner. De norm is al gauw dat je een plezierig huwelijk hebt en succesvol kroost. Omdat je soms ruzie hebt met je partner en de kinderen af en toe worstelen, vind je je levensprestaties middelmatig. Alles wat je voor gezin of werk gedaan of gelaten heb, vergeet je. Het dagelijkse huiswerk, de grote tentamens over saaie stof, de irritante collega’s, de steeds wisselende bazen, de zinloze werkzaamheden, de continue aanpassing aan je partner. Je hebt met dat alles moeten dealen om te bereiken waar je staat.
 
Dat geldt ook voor mijn Diederik. Hij heeft koers gehouden, verloor zich niet in dromen en stak de handen uit de mouwen. Hij is eigenlijk een succesvol man, tot hij overgeplaatst wordt en met die kleine promotie begint mijn verhaal. Hij moet overleven in een nieuwe baan, waar zijn normen en ervaring niet tellen. Hij krijgt prompt ook problemen met zijn gezondheid en zijn vrouw. Dan is hij er slecht aan toe, maar nog altijd zou een Afghaanse tolk graag met hem willen ruilen.       

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld.