Nu de
coronacrisis op zijn retour lijkt, begin ik weer liedjes te verzamelen voor het
jaarlijkse zangavondje in december. Naast Patsy (“ook al woon je in een krot,
met de huisdeur kapot”) wil ik ook Ton meilleur ami doen. Eerder hebben we al
Tous les garcons et les filles gedaan
van Francoise Hardy en dit lied is net zo zingbaar. Bovendien is er een Engelse
versie, wat het lied toegankelijker zou maken.
Bij het beluisteren van beide versies kwam ik echter voor een verrassing te staan. In het Frans vertelt Francoise haar minnaar dat zijn beste vriend haar zijn liefde heeft verklaard en zij hem heeft afgewezen.
In het Engels is zij verliefd op een terughoudende vriend en zingt:
If we are only friends
why don’t you dance
with someone new,
Zolang hij haar liefde niet verder dan kussen beantwoordt, blijven ze immers only (very good) friends.
Zelfde lied, andere inhoud.
Rare Klara
Nu is vertalen altijd
moeilijk, ook als de schrijvers zich begrepen voelen. “Ik kan me geen twee
Nederlandse heren indenken die ik liever door de krochten van mijn brein laat
dwalen dan jullie,” zei de Britse schrijver David Mitchell (The cloud atlas 2004) over zijn vertalers.
Ook de Schotse Ali Smith (Autumn
2016, Winter 2020) geeft vertalers
vrijheid: “I think they pretty much have to write the book anew and find a way
to make it work in each language.” Tegenover
de rekkelijken staan de preciezen, die bijvoorbeeld in de vertaling de
verwarrende Russische naamgeving willen behouden.
De vertaler van Kazuo Ishiguro’s
bizarre Klara and the sun (2021) definieert
haar vertalingsdilemma: “namen en labels ook in vertaling hun ongebruikelijke
karakter (laten) behouden, al moet de lezer wel onmiddellijk duidelijk zijn wat
Klara ermee bedoelt.” De auteur zelf is gelatener en wil alleen “dat mijn
woorden de vertaling overleven.”
Jagger’s
gelijk
Ik denk dat weinig
vertalers weg zouden komen met zo’n verschil in inhoud als tussen Ton meilleur ami en Only friends. Kun je trouwens bij eenzelfde melodie zulke
verschillende emoties uitdrukken? De liedjes zijn beide overtuigend. Misschien hebben
ze dezelfde zwoelheid. De inhoud van de Franse
tekst ondersteunt die niet. Zij moet uitgaan van de zangeres. De Rolling Stones
wisten het ook: It’s the singer, not the song.”
Met dank aan Cécile Sanders (research)
en Angeline Jansen (eindredactie)
De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld
Geen opmerkingen:
Een reactie posten