2022 niet meteen bij het oud vuil

Guus Wakelkamp (o.a. De stad is een jongen 1987) begon zijn jaargedicht realistisch:
Ik kan de oorlog niet uit mijn gedichten schrijven;
Ook de pijn niet, het verdriet dat jij er niet meer bent.
Hij heeft dit jaar geliefden verloren, net als ik: het is de leeftijd. Ook de oorlog in Oekraïne is bij mij op de achtergrond steeds aanwezig, net als corona eertijds. Die epidemie leek per definitie een lange, onhygiënische strijd uit te sluiten, maar sinds de Russische opmars naar Kiev hoor je niets meer over covid-doden. Voor de media is het kennelijk het één of het ander.

Liefdesbetuigingen
Moeten we 2022 bij het oud vuil zetten? De al geciteerde dichter aarzelt twee couplettenlang, maar constateert dan:
Toch is er iets lichts buiten dit wikken en wegen,
diep van binnen, tussen geven en ontvangen in.
En dat is waar: behalve rampspoed heeft ook dit jaar goede dingen gebracht. Bijvoorbeeld de betuigingen van liefde en vriendschap die mij gelukkig maakten, al was de aanleiding dramatisch.

Bedoeld vrolijk
Voorbij de wanhoop en de zwarte nacht schrijft mijn vriend erg herkenbaar
gaat een adem die je steeds weer voelt:
ze stroomt, eigenwijs, beslist en zacht,  
houdt alles samen zoals het is bedoeld.
Inderdaad, je ziet telkens weer iets waaraan je vreugde ontleent, wat het leven de moeite waard maakt. De mens is niet bedoeld om lang somber te zijn. Ook 2023 zal mooie momenten geven.

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. De reactie wordt dan onder jouw naam geplaatst 

Grootouders niet geliefd bij schrijvers

Van al mijn leeftijdgenoten lichten de gezichten op als kleinkinderen ter sprake komen. Ook mensen die ze waarschijnlijk nooit zullen krijgen, raken ontroerd door baby’s en peuters. Bij ons is het verval ingezet, maar de jonge wereldburgers worden met de dag sterker en slimmer. Dat stemt optimistisch. Als wij er niet meer zijn, zullen zij bekwaam onze taken overnemen. De honden blaffen, maar de karavaan trekt verder.

Verbazend schaars
Je zou verwachten dat de literatuur over grootouders en kleinkinderen overvloedig is. De komst van nieuw leven is immers net zo ingrijpend als verliefd worden en het overleven van rampen. Die laatste twee worden door schrijvers vaak gebruikt, terwijl boeken over grootouderschap schaars zijn. Ook als de verhouding van de grootouders met de ouders van de kleine soms problematisch is en er dus veel over te schrijven valt. Als een van de weinige waagde de Marokkaanse Leila Slimani zich aan deze materie in Een zachte hand (2016). De ouders van de vader lijken weinig geïnteresseerd:

“Een maand voor Myriams bevalling planden ze een reis van drie weken door Azië en ze vertelden dat pas op het allerlaatste moment aan hun zoon Paul. Die werd boos en beklaagde zich bij Myriam over het egoïsme en de lichtzinnigheid van zijn ouders. Maar Myriam was opgelucht.”

Eindeloos geduld
Nog schaarser dan de negatieve verhalen zijn de positieve romans. Een van de weinige daarvan heeft bovendien een titel die een probleem bevat: Ik wil geen opa heten (2020). Dat acteur en schrijver Dolf de Vries volop van het grootouderschap geniet, is echter duidelijk:

“Een lang vergeten wereld wordt door zijn kleindochter afgestoft. De vele malen herhaalde vraag ‘Wat is dat?’ kan hem niet genoeg gesteld worden. Eindeloos geduld, hij wist niet dat hij dat in huis had.
De volgorde (van haar favoriete wandeling m.n.) ligt vast: eerst het klimrek, dan de geitjes. De volgorde omkeren is uitgesloten. Op haar derde jaar bezit zijn kleindochter een wil van beton.”

Een prettige Kerstmis gewenst, ook namens Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

Michiel Nooren

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. De reactie wordt dan onder jouw naam geplaatst 

Geef mij maar Amsterdam

Ik ben blij dat ik in Amsterdam ben gaan wonen, al zal ik altijd in mijn hart Hagenees blijven. Een allochtoon ben ik hier, ondanks dat ik hier veertig jaar woon. Mijn vrouw komt ook uit Den Haag en zelfs mijn Amsterdamse vrienden zijn allo’s. Allemaal, op een na. Ik lijk wel een buitenlander.

Geliefd Mokum
Ik houd van Amsterdam omdat het een mooie stad is, maar bovenal omdat hier alles gebeurt. De evenementen waarvoor mensen van heinde en verre naar de hoofdstad reizen, bezoek ik zelden, maar ik weet wel dat ze er zijn. Het Prinsengrachtconcert bezoek ik niet, maar ik heb wel het podium zien bouwen. Van een nieuwe tentoonstelling in het Rijksmuseum weet ik, omdat ik de aankondiging op het gebouw zag toen ik op weg naar de Bijenkorf het poortje inreed. De evenementen zijn deel van mijn dagelijks leven.

Leerzaam Monopoly
Voor plaatsen uit romans geldt hetzelfde. De meeste Nederlandse schrijvers gaan er van uit dat de lezer weet waar de Dam en het Rokin zijn en ze laten hun verhalen daar vaak af spelen, ook al komen ze van elders. Uit een andere grote stad bijvoorbeeld, maar ze weten dat het publiek daarvan op straatniveau slechts Monopoly-kennis heeft.
Cécile Sanders en ik hebben In de schaduw van de Wolkenkrabber echte adressen  gebruikt. Zonder doorzichtige pseudoniemen zoals G.K. van het Reve, die de Jozef Israëlkade de Schilderskade noemt en de Ceintuurbaan aanduidt als de Riembaan.

Tjaikofskistraat
Reves minder bekende collega Pieter Waterdrinker veronderstelt dat de lezer niet alleen Amsterdam kent, maar ook Sint Petersburg, waar hij lang woonde met zijn Russische vrouw. Tjaikovskistraat 40 (2019) heet zijn meest autobiografisch roman. Dat gaat wel erg ver. Thomas Mann gebruikt in Buddenbrooks het adres in Lübeck waar hij zelf als koopmanszoon opgroeide, maar hij noemt er geen boek naar. In verschillende van Waterdrinker’s boeken loop ik met hem over bekend terrein. Biecht aan mijn vrouw (2022) zou naar het Spui kunnen heten, waar de auteur in het schrijvershuis verblijft. Maar een straat in Rusland, genoemd naar een Poolse componist, dat zegt mij niets.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. De reactie wordt dan onder jouw naam geplaatst 

Plots waren de brandnetels geen oerwoud meer

Ik herinner me nog het moment waarop een brandnetelveld geen oerwoud meer was en stoeien ongewenst contact werd. Het was achteraf dramatisch, maar toen was ik hoogstens wat verbaasd en teleurgesteld. Volgende keer beter, zal ik gedacht hebben. Ik was misschien twaalf en had geen idee dat ik nooit meer onbewust zou spelen, nooit meer zonder gedachten iemand zou aanraken. Mijn kindertijd was voorbij.

Populaire adolescenten
Over pubers is veel geschreven. Mijn vriend Thomas Lindblad heeft vijf romans gepubliceerd over het eerste betreden van de homowereld. Hij signaleert op lilale.nl talrijke boeken van anderen die over coming of age gaan, maar allemaal gaan ze over oudere adolescenten die hun seksualiteit ontdekken. Ook de beide invalide jongens in Tommy Wieringa’s Joe Speedboat (2005) zijn al volop aan het puberen als ze beiden iets krijgen met hetzelfde meisje.

Hetzelfde geldt voor Merijn de Boer’s Het cassettebandje (bundel De geur van miljoenen, 2018) over een vriendschap tussen twee jongens die door de één verbroken werd. Volgens mijn researcher is het verhaal een voorbeeld van vriendschappen in de adolescentie, “hartstochtelijk, maar toch ook snel schaamtevol”.

Weinig schaamte
De Belgische tweetalige film Close (2022) gaat over de schaamte, die een einde maakt aan de intimiteit van twee jonge jongens. Hun seksualiteit is zo te zien nog niet ontwaakt, maar de ene beseft dat het niet vanzelfsprekend is, dat een vriendje zijn hoofd op je buik legt. Zeker nadat een meisje op de eerste dag van de middelbare school informeerde of zijn vriend en hij “een stelletje zijn”. De andere jongen voelt zich verraden door de plotselinge en onbegrijpelijke afstandelijkheid van zijn maatje en pleegt zelfmoord.
De film heeft veel gebreken, maar Het Moment is geniaal weergegeven. Over prille verliefdheid is veel geschreven en gefilmd. Geschriften over prille schaamte zijn schaars en toch zijn die het, waarmee de volwassenheid begint.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. De reactie wordt dan onder jouw naam geplaatst

Lacherig naar de neuroloog

Angeline en ik gingen lacherig bij de neuroloog naar binnen. Wat konden we anders dan flauwe grappen maken? Dat ik een slopende hersenziekte heb, is zeker. Dat de aandoening na de nucleaire scan een naam zou krijgen, verandert niets aan de progressie en de ongeneeslijkheid, dat hadden de neurologen al duidelijk gemaakt. Een upside was er niet.

Onverwacht hard
Het is alsnog verbazend hoe hard de klap bij ons aankwam. De neuroloog zei dat ik het zeldzame Corticobasaal syndroom heb, wat betekent dat ik aftakel en binnen vijf tot tien jaar dood ben. In het laatste geval zal ik 81 zijn, volgens mijn vader de ideale leeftijd. Daarna worden steeds meer dingen  “bezwaarlijk”. Je kunt nog veel, maar alles wordt zo ingewikkeld dat er niets meer aan is. Papa is 99 geworden, dus hij was ervaringsdeskundige.  

Niet alleen
Toen ik tien jaar geleden darmkanker kreeg, zei de specialist: “Het vreemde is dat je nu anderen moet troosten”. Dat was toen waar en nu weer. Ziek zijn doe je niet alleen. Ik ben blij dat ik mijn ouders niet hoef op te beuren.

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. De reactie wordt dan onder jouw naam geplaatst