Veel debutanten pieken vroeg

Stel, je vader is advocaat, je buurjongen de toekomstige schrijver Truman Capote, met wie je vriendschap sluit. Je kunt goed leren en gaat zelfs een jaar naar het Britse Oxford, voor je verhuist naar New York, waar het allemaal gebeurt. Je wilt schrijven en in 1960, op je 34-ste, debuteer je met To kill a mocking bird. De roman wordt bekroond en verfilmd en vertaald, onder meer in het Nederlands (Spaar de spotvogel). Vervolgens komt er niets meer uit je handen. Wanneer je eerste manuscript Go set a watchman in 2015 alsnog verschijnt, ben je blind, doof en seniel. Zo verging het Harper Lee.

Windy heights
Een nog beroemdere Amerikaanse schrijfster was Margaret Mitchell. Op 36-jarige leeftijd vestigde zij met haar debuut Gone with the wind (1936) haar reputatie als auteur. De roman over een plantagehoudster in de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-65) werd een wereldwijd succes, net als de daarop gebaseerde speelfilm. Toen ze op haar 49-ste door een auto werd overreden, was dit haar enige publicatie. Was ze te druk met huishouden of flirtte ze teveel? Hoe dan ook, ze hield het bij één boek, in navolging van de Britse debutanten Charlotte Brönte (Jane Eyre,1847) en haar zus Emily (Wuthering heights, 1847). Hoewel beiden jong stierven, zouden ze nog voldoende tijd hebben gehad voor een tweede roman, maar dat kwam er niet.

Inspiratie gezocht
Wellicht heeft een schrijver maar een beperkte inspiratiebron. De Brönte-zusjes vonden haar dicht bij huis, net als de Noor Karl Ove Knausgard. Die hield het niet bij één meesterwerk, maar vond lezers voor zijn zesdelige autobiografische cyclus Min kamp (2009-2011). Later schreef hij nog vier Seizoenenboeken rond zijn dochter. Knausgard haalt de inspiratie van om zich heen en aanvaardt dat hij vrienden en familie schoffeert doordat hij hen herkenbaar en zelfs met hun naam opvoert.
Wat is het alternatief? Van de zeer productieve Brit Summerset Maugham (o.a. Of human bondage, 1915) is bekend dat hij altijd op jacht was naar verhalen. Dat is geen wonder: naast romans schreef hij 32 toneelstukken en die moesten niet teveel op elkaar lijken. Hij had input nodig en hij beperkte de sociale schade door de informatie niet, wel of “verkeerd” te gebruiken.

Herkenbaar superieur
Het blijft moeilijk om je eigen succes te overtreffen. Je moet herkenbaar blijven zonder jezelf te herhalen en tegelijk originele verhalen vertellen. Je hebt je ingeleefd in je eerste verhaal. Met welk onderwerp ben je daartoe weer in staat? De verwachtingen zijn groot en beperken je denken. Eigenlijk moet je na je glorieuze debuut de pen wegleggen. Meteen en voorgoed.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. De reactie wordt dan onder jouw naam geplaatst

 

Kwestie van een wondertje

Mislukking is een onderdeel van succes, zei dot.com-miljardair Elon Musk. Hetzelfde geldt voor geluk. Voor het jaarlijkse zangavondje zocht ik de muziek van Patsy (“ook al woon je in een krot, met de huisdeur kapot”). Al googlend ontdekte ik, dat het de b-kant was van het geflopte Teenage meisje van de obscure zanger Rein de Vries. Alleen Cowboy Gerard van Radio Veronica zag de potentie van de flipside en draaide Patsy. Het werd twee keer een hit, die b-kant dus van een flop.

Afgedankte wiskundige
De literatuur kent ook vele voorbeelden van redding door geluk. Zo dacht Anjet Daanje dat haar literaire leven teneinde was. Al tijdens haar studie wiskunde was ze serieus gaan schrijven en had sindsdien zeven boeken gepubliceerd. Toen zij op middelbare leeftijd was, hadden de uitgevers haar afgeschreven. Een kleine, Passage in Groningen, wilde nog met haar in zee. En terecht: De herinnerde soldaat (2019) won meerdere prijzen en ging in het Nederlands 20.000 keer over de toonbank.
Geheel uitzichtloos leek de situatie van Richard Hooker, legerarts tijdens de Korea-oorlog (1951-‘53). Hij kreeg zijn MASH: A Novel About Three Army Doctors, niet gepubliceerd omdat het te frivool was. Dokters waren niet zo.
Pas in 1968, tijdens de zinloos aanslepende oorlog in Vietnam, verscheen MASH in druk en werd een groot succes, later ook als film en tv-serie.

Afgewezen Anne
Veel hangt natuurlijk van het boek af en uitgevers zijn behoudend. Zonder het dochtertje van een Bloomsbury-redacteur was J.K.Rowling een armlastige ongehuwde moeder gebleven. Toevallig zag het meisje het manuscript van Harry Potter and the philosopher’s stone liggen en raakte zo geboeid dat haar vader het debuut een kans gaf. Rowling is nu miljardair.
Stephen King werd gered door zijn eigen vrouw, die het manuscript van zijn eersteling Carrie (1974) uit de prullenmand viste.
De lijst afgewezen fantasy-boeken is lang,  maar Het achterhuis (1947) van Anne Frank is conventionele non-fiction. Evengoed werd het vijftien keer afgewezen. Eén uitgever schreef Anne’s vader: "The girl doesn’t, it seems to me, have a special perception or feeling which would lift that book above the ‘curiosity’ level.”
Dat bleek het publiek anders te zien. Annes Nederlandse origineel is in zeventig talen overgezet en behoort tot de best verkochte boeken ooit.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. De reactie wordt dan onder jouw naam geplaatst

Wachten op het echte leven

Als je van te voren wist, wat je achteraf begreep, tja, dan had je je in ieder geval minder druk gemaakt over de toekomst. Toen je jong was, schrijft Xandra Schutte in de Groene, verwachtte je dat op een bepaald moment “het leven, de tijd zelf, zich zou versnellen. Een groots en meeslepend leven moest het worden, een leven zoals dat van een roman personage”. Helaas “als je de middelbare leeftijd hebt bereikt, moet je inzien dat het leven al lang begonnen was.”
Schutte bespreekt (positief) de vertaling van A sense of an ending (2011) van Julian Barnes. Die blikt terug op een leven dat goed, maar alledaags is verlopen. Zijn toekomstdromen waren een illusie en hij beseft dat hij zelfs de drama’s in zijn jeugd niet serieus heeft genomen, in afwachting van het echte leven.

Jong opnieuw
Je zou in de huid van een jeugdige zelf moeten kruipen om een verklaring te zoeken en dat is precies wat Jonathan Franzen in Crossroads (2021) doet. Hij laat zelfs drie kinderen aan het woord en hun ongelukkig gehuwde ouders. Iedereen in het domineesgezin is zoekende. De oudste zoon bijvoorbeeld is vertrokken naar college en ontmoet een ouderejaars met wie hij een gepassioneerde, maar ongebonden relatie heeft. Ideaal voor een eerstejaars student. Na een opmerking van de vriendin dat hij anderen in Vietnam het vuile werk laat opknappen, meldt hij zich aan voor militaire dienst. Vervolgens is zij in tranen omdat ze hem niet wil missen. What a mess!

In de gootsteen
Ik sprak over de hoop dat het echte leven begint met een vriendin. Die wist nog precies wanneer dat moment voor mij was aangebroken, namelijk met mijn verhuizing van Leiden naar Amsterdam. Ik had een baan, een partner en een huis. Mijn vriendin en ik vonden de woning te klein, er was niet eens ruimte voor een eettafel, zodat we ons behielpen met een krukje waar een schaakbord op lag. Douchen deden we in de gootsteen, met een slang aan de kraan. Voor ons was het allemaal voorlopig, in afwachting van het echte leven.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. De reactie wordt dan onder jouw naam geplaats 

Gewoon een plaatje zoeken bij elke haiku

Omdat we de resterende jaren goed willen besteden, zijn Angeline en ik begonnen met plaatjes zoeken bij de haiku’s die Angeline heeft geselecteerd voor haar boekje. In februari loopt mijn abonnement op het zetprogramma af en ik wil het niet verlengen. Dat kan immers alleen met een jaar, á 24 euro per maand. Een dure grap. In februari wil ik dus klaar zijn en dat wordt hard werken.

Liefde of lust
Het idee is nog steeds dat het plaatje iets toevoegt aan het gedicht. Wat mij betreft krijgen de pagina’s ook een titel, maar Angeline aarzelt, omdat haiku’s geen titel hebben. Ik zie de titel als een samenvatting van tekst en beeld, al heb ik geen idee hoe dat moet werken. Bij de haiku over het stel dat hartstochtelijk afscheid neemt bij de metro-ingang, komt de bekende foto van een stel dat elkaar zoent vóór het gemeentehuis in Parijs. Maar wat drukt dat ensemble uit? Liefde, of gewoon lust. Of moeten we het zien als de overgang van de privésfeer naar de publieke ruimte.The proof of the pudding is in the eating, dus we zijn aan de slag gegaan en zien wel waar het schip strandt.  

Absorberende reis
Ongestoord konden we niet aan het boekje werken, want donderdagochtend heb ik mij gemeld bij de poli Neurologie van het AMC-ziekenhuis in Amsterdam Zuidoost. Daar zullen ze kijken wat mijn functieverlies veroorzaakt en eventueel een prognose geven voor de verwachte, verdere degeneratie van mijn bovenkamer. Veel is onduidelijk, maar dat de toekomst er somber uitziet, daarover bestaat geen twijfel. Tijdens de afgelopen reis hebben we gelukkig weinig aan mijn ziekte gedacht, wat een wonder is, zelfs als je rekening houdt met de dagelijkse beslommeringen die een reis met diverse bestemmingen met zich meebrengt.
 
Terug bij af
Na thuiskomst claimde mijn aandoening steeds meer aandacht en ik was op van de zenuwen toen we naar het ziekenhuis gingen, waarbij we verkeerd reden. Het onderzoek zelf was belastend. Ik zag niet steeds wat de bedoeling was en kon rechts veel eenvoudige opdrachten niet of tergend traag uitvoeren. Deze martelgang leverde de werkhypothese op dat ik een weinig voorkomende variant van Parkinson heb die niet het hersenweefsel, maar de hersenschors aantast en minder goed op de beschikbare medicijnen reageert. Een isotopenscan zal de hypothese bevestigen. Of logenstraffen, waarna we terug zijn bij af en ik op een lange reeks nog zeldzamere ziektes zal worden getest. Als we even ons best doen, is het haikuboekje dan allang af.

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. De reactie wordt dan onder jouw naam geplaatst