In India leeft poëzie wel

Duizend reacties kreeg mijn collega op de Hindi-vertaling van één gedicht. Complimenten, suggesties voor verbetering, vragen over de woordkeus. “Normaal” oordeelde zijn Indiase zwager, die voor vertaling en publicatie in de krant had gezorgd. ”Poëzie leeft hier.” In Nederland wrijft een dichter zich in zijn handen als zijn werk in een oplage van 250 exemplaren verschijnt. En dat een dagblad een gedicht publiceert, is ondenkbaar.  

10 voor Toon
Er zijn uitzonderingen. Cabaretier Toon Hermans dichtte voor de massa, op rijm. Bij de bloglezer zal hij niet op de boekenplank staan. Wel bloemlezingen, zoals Domweg gelukkig in de Dapperstraat van C.J. Aarts en M.C. van Etten. Of De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten van G. Komrij.  Van die goede voornemens-projecten zijn het: “Ik wil nou eindelijk wel eens het hele gedicht lezen.” Want zelfs van “Domweg gelukkig,” “Aan Holland denkend” en “Tussen droom en daad” herinneren we ons alleen flarden uit de Nederlandse les. Onze intenties verzanden echter in een overvloed aan poëzie. We lezen weinig gedichten, maar we schrijven er veel.  

Dichtende goden
We zijn vooral dichtende goden in het diepst van onze gedachten. De lezer kan ons vaak niet volgen of is niet geïnteresseerd. De gedichtengids van Ellen Deckwitz heet bijvoorbeeld Dit gaat niet over grasmaaien. Tja, denkt de lezer, dat geldt voor de meeste gedichten.
Deckwitz is overigens tegen verzamelbundels waarin alleen de hoogtepunten aan bod komen. Een dichter kan door selectie van gedichten een eigen verhaal vertellen en een thematiek volgen, schrijft ze. Dat ben ik met haar eens. Ik ben namelijk bezig de haiku’s van mijn vrouw Angeline Jansen uit te geven en die gaan veelal over forensen. Ik weet al waarmee de bundel begint:
het is nog donker
als ze elkaar kussen
voor de metro-ingang
Het gedicht wordt voorafgegaan door de foto Le baiser van Robert Doisneau, die hierboven is afgedrukt. En zo ga ik voort met de andere gedichtjes. De titel wordt iets met forensen of reizen. Inhoudelijk kortom, dat trekt publiek, hoop ik. Een paar dozijn zou al mooi zijn, we zijn tenslotte niet in India.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie) 

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Bucket list overbodig maken

Je wilt echt de tijd nemen voor het bezoek, je vriend alle aandacht geven. Maar de koffiefilters zijn op en de buren zijn oorverdovend aan het boren. Je wilt genieten van het bos en de kleuren van de lucht, maar je bent te dun gekleed en er zit een hardnekkige vlek op je linker brillenglas. Volgende keer beter, denk je, en zo gaan de jaren suboptimaal voorbij.

Elke dag feest
Om te voorkomen dat ze verzwelgen in de dagelijkse beslommeringen maken mensen een bucket list van hun belangrijkste wensen. Een wereldreis maken, parachute springen, van baan veranderen. Leuke dingen, als je ze bewust beleeft. Dan kun je je lijst afwerken, maar eigenlijk is dat overbodig, want het dagelijks wakker worden naast je geliefde is een heerlijke belevenis en de eerste slok koffie van de ochtend geeft een diepe bevrediging.

Veel mensen zeggen dankbaar dat ze na kanker intenser zijn gaan leven. Geconfronteerd met de eindigheid van hun leven schrappen ze verplichte nummers en concentreren zich op wat er echt toe doet. Ik benijd deze mensen. Ik heb zelf kanker gehad, maar meer dan een verzwakt evenwichtsgevoel en tintelende tenen heb ik er niet aan overgehouden.   

Gezonde 10
Die kanker heb ik wél overleefd en ik ben nu zeventig. “Nog tien gezonde jaren,” zegt mijn eindredacteur. “Gebruik ze goed.” Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. “De ouderdom is geen gevecht, maar een slachting,” constateert de hoofdpersoon terecht in Everyman (2006) van Philip Roth (1933-2018). Eén van de slachtoffers van de slachting is Roth’s schrijverschap, hij heeft het gevoel over zijn hoogtepunt heen te zijn.
Hoe zwaar de aftakeling hem valt, is uit zijn laatste boektitels af te lezen. Op het aanvaardende Everyman volgt Exit ghost (2007), Indignation (2008), Humbling (2009) en Nemesis (2010). De laatste titel verwijst naar de klassieke godin van wraak en straf.
Opvallend is dat Roth Everyman publiceerde toen hij 73 was, drie jaar ouder dan ik. Tot zijn 77-ste schreef hij nog drie boeken. Of hij bewuster en intenser leerde leven, weet ik niet. Wel is duidelijk dat hij zijn gezonde jaren goed heeft gebruikt.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie) 

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld 

Stuk kwaliteitsjournalistiek bijna weggegooid

Historici zullen hun best doen om de oorzaak aan het licht te brengen van de alles ontregelende covid-pandemie. Wij zijn te druk met de gevolgen, bijvoorbeeld voor landen die zelf geen miljoenen verslindende vaccinatiecampagnes kunnen betalen. Ik wilde de dikke stapel kopieën van The lab-leak theory in het blad Vanity Fair dan ook naar het cilindrisch archief verwijzen. Tot ik begon te lezen en niet meer kon stoppen, omdat het zo’n goed stuk journalistiek is. Ik – oud journalist - werd er helemaal nostalgisch van. Terwijl ik na Een kleine promotie snel wilde “ontspullen”.

Winterslaap
Achteraf is het onwaarschijnlijk dat de vismarkt van Wuhan de bron van het virus. Dit komt van een vleesmuis en die worden op die markt niet verkocht. Bovendien brak de epidemie uit in de winter en dan slapen vleermuizen. Logischer lijkt om de bron te zoeken in het naburige laboratorium dat gespecialiseerd is in de manipulatie van vleermuisvirussen en waar volgens de WHO de veiligheid te wensen overlaat.

Meer dan het idee dat er iets mis was, hadden de journalisten niet. Een groep geleerden had opvallend snel in het vakblad The Lancet ieder verband met virusonderzoek als “samenzweringstheorie” naar het rijk der fabelen verwezen, echter zonder onderbouwing. Journalistiek spitwerk wees uit dat het artikel een initiatief was van de Amerikaanse functionaris die de subsidies voor virusonderzoek toewees.  

Militair geld
Er vindt helaas overal virusonderzoek plaats en journalisten zijn leken. Een oplettende journalist ontdekte echter het fenomeen gain of function-studie. Dat was een doorbraak. Dit onderzoek gaat namelijk over hoe dierlijke virussen kunnen overspringen op de mens. Dit omstreden specialisme wordt slechts in drie laboratoria beoefend, twee in de VS en één in China, in Wuhan namelijk.
Nu was gericht onderzoek mogelijk. Dat leidde tot de ontdekking dat er Chinees legergeld naar Wuhan ging – en geld van de Amerikaanse strijdkrachten. Toen liep het onderzoek dood. Dat er iets te verbergen viel, was duidelijk. Het lab in Wuhan haalde plotseling de inventaris van vleermuisvirussen offline.
In Washington waarschuwde een hoge ambtenaar zijn nieuwsgierige collega’s: “You’re opening up a can of worms”. Het artikel rust hier op meerdere anonieme bronnen. Waar het enigszins kan, noemt het stuk namen en data, citeert letterlijk en drukt relevante documenten af.

Veelzeggend vaag
Anonieme bronnen zijn oncontroleerbaar. Dit is gedeeltelijk te ondervangen door detail. Zo noemt Vanity Fair de vergaderlocatie waar de can of worms-uitspraak werd gedaan. De subsidiegever die het artikel in The Lancet initieerde, is gefotografeerd tegen de achtergrond van het lab in Wuhan, met de datum. Dat voorkomt verhalen dat hij die bewuste dag ziek was en niet meekon naar het lab.
Het sterkste van het artikel is dat het bij aantoonbare feiten blijft. De schrijvers onthouden zich van conclusies. Dát een genetisch gemanipuleerd virus door slonzigheid ontsnapte en de pandemie veroorzaakte, het staat er niet. Verband tussen militair geld en biologische wapens, ze leggen het niet. “Misschien komt de waarheid nooit aan het licht,” zeggen de schrijvers. Juist die vaagheid wijst op degelijke journalistiek. Die toont aan dat er iets ernstigs aan de hand is en geeft materiaal waarop collega’s kunnen voortbouwen. Of historici.

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld