Hoofdpijn door hoofdstuktitels

Steeds meer schrijvers proberen de lezer te hypnotiseren met hun titel en eerste zin. Eenmaal in de bubbel laat die zich meevoeren tot het einde van het verhaal. Hoofdstukken hoeven in deze visie geen naam te hebben. Een nummer of sterretje is voldoende, het gaat er immers alleen om een rustpunt aan te geven.  
 

 
Ilja’s poezenbont
Aangezien de meeste boeken slechts een handjevol lezers trekken, zou je een levendige discussie  verwachten over hoofdstuktitels als middel om de lezer te verleiden tot de koopdaad, maar niets is minder waar. Mijn researcher vond geen relevante literatuur.

Onderzoek van recente aanwinsten in haar eigen boekenkasten bracht evenmin een dominante visie aan het licht. Karl Ove Knausgards Vader (2009) houdt het hoofdstukloos, terwijl Ilja Pfeijfer  de hoofdstukken van Grand Hotel Europa (2019) versiert met poëtische zinnen als Een zwaan in discostand en Pornoschoenen met poezenbont.
 
“Anything goes,” rapporteerde mijn onderzoeker. “Er lijken geen regels te zijn. Het ligt aan jezelf.” Om vervolgens een praktisch advies te geven: ”Als je echt niet tevreden bent over je hoofdstuktitels, kun je de hoofdstukken beter nummeren.”
  
Duistere hellevaart
Sommige hoofdstuktitels vind ik omslachtig (Afgeserveerd en in staking) of onduidelijk (De gevreesde hellevaart), andere juist sterk (Een streepje rood, Crematie van de afvallige). Aannemend dat ik de slechte titels kan vervangen door betere, kies ik voor inhoudelijke sturing. Dat past ook bij mijn journalistieke achtergrond. Ik ben gewend de lezer steeds bij de les houden, omdat hij snel afgeleid is. Ook is er een commerciële reden.

Een kleine promotie komt bij bol.com op de site. Ik neem aan dat de toekomstige bezoeker wil weten, wat hij koopt. Daarom geeft mijn omslag geeft de drie thema’s weer, de flaptekst vertelt wat ik daarmee wil doen en de inhoudsopgave geeft een indicatie van de concrete uitwerking. Dat moet genoeg zijn om mijn roman in het winkelwagentje te krijgen.         

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)
De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

Mijn denkwerk over het omslag is klaar

Uitvinden wat je wilt is een van de lastigste klussen in je leven. Dat geldt voor je relatie, je loopbaan en je woonplaats. Pragmatisch het meest voor de hand liggende kiezen, betekent alleen uitstel. Ooit dringt de vraag zich op of je je nog verder moet aanpassen aan je partner, je energie moet blijven besteden aan je huidige baan of je geld moet besteden aan het opknappen van een huis dat eigenlijk maar half bevalt.  
 

Kijken en piekeren
Het bovenstaande geldt ook voor de kaft van je roman. Tot november vorig jaar hoopte ik dat een van de zeventien aangeschreven uitgevers met een mooie kaft zou komen. Na de zeventien afwijzingen moest ik zelf bepalen wat ik wilde. Die vraag werd steeds prangender toen ik besefte dat de verkoop van het boek in belangrijke mate zou afhangen van het omslag. Ik heb gepiekerd, bekroonde omslagen bekeken, geblogd over het onderwerp. Machteloos en gefrustreerd zag ik de maanden verstrijken.
  
Inhoudelijk lokken
Ik aarzelde om ontwerpers te benaderen, omdat ik vreesde dat hun kunstwerken weinig zouden ingaan op het verhaal. Hoe dat anders zou moeten, wist ik echter niet. Tot ik een artikel las over schilders uit de Gouden Eeuw. Zo laat Vermeer op Brieflezende vrouw zien dat de partner van de lezeres haar serieus neemt. Hij heeft twee kantjes geschreven. Eén houdt de vrouw in haar hand en een ligt voor haar op tafel. De landkaart op de achtergrond betekent dat hij schrijft omdat hij op reis is. Het parelsnoer geeft aan dat de vrouw zich graag mooi maakt, we nemen aan voor haar echtgenoot of vriend. Door een trouwring af te beelden, had Vermeer duidelijkheid kunnen scheppen, maar hij houdt het liever spannend.
Op zo’n 17-eeuwse manier wil ik de lezer met het omslag mijn boek binnenlokken. Een kleine promotie draait om een man in de zestig die worstelt met zijn lichaam, zijn relatie en zijn werk. Daar kon ik beelden bij bedenken. Ik maakte zelfs een ruwe schets van de kaft. Nu durf ik wel met een ontwerper in zee te gaan. Het denkwerk van mijn kant is gedaan.

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

Huwelijk niet langer vermolmde structuur

Een aantal life events komt in Een kleine promotie niet voor, waaronder het huwelijk. Aangezien één van de drie verhaallijnen de relatie van de hoofdpersoon is, lijkt dat vreemd. Sebas en Claudia zijn echter in de jaren zeventig gevormd en beschouwden het huwelijk als een van de vermolmde structuren. Exclusieve relaties waren passé en de theatrale huwelijkssluiting een leeg ritueel. 

  
Kostwinnersvrijstelling
Ik denk dat mijn hoofdpersoon is getrouwd om vrijstelling van militaire dienst te krijgen, net als de schrijver van dit blog. Wegens kostwinnerschap, want de man verdiende de kost voor de vrouw. Het stel zal voor de wet zijn getrouwd, op maandag, want dan was het gratis. En zonder dat de ouders het wisten, om discussies over aard van de ceremonie (burgerlijk of kerkelijk) en de gastenlijst te voorkomen. En over de cadeaulijst, waar dan een zilveren suikerschep op moest en andere overbodige dingen. Er wás namelijk geen ceremonie en de enige twee gasten kregen na hun getuigenhandtekening van het bruidspaar een kop koffie kado. Met een roze glacé koek, want vrijstelling van militaire dienst was iets om te vieren.
  
Veelbetekenende vernieuwing
De terugkeer van de theatrale huwelijksviering vond ik verbijsterend, tot het huwelijk van mijn oudste zoon met de vrouw waarmee hij al een tijd samenwoont. Als locatie was een sprookjesachtig kasteeltje gekozen. De bruid zou een zorgvuldig gekozen huwelijksjurk dragen. Een witte natuurlijk, waarin haar vader haar zou weggeven. Ik was verbijsterd dat een 30-jarige carrièrevrouw zich liet weggeven als een bezitting. Tot ik hoorde dat zij dat zelf aan haar vader gevraagd had. Het was háár besluit geweest, genomen in samenspraak met mijn zoon. Die werd door mijn echtgenote Angeline naar de trouwambtenaar geleid. Een veelbetekenende innovatie.
  
Gast en getuige
De voornaamste vernieuwing was de tone of voice. De gasten waren de getuigen van de start van een mooie maar gewaagde onderneming. De moeders evalueerden voor het publiek de match, humoristisch, maar scherp. De echtelieden verklaarden elkaar hun liefde; wanneer die ontstaan was en vorm had gekregen, wat ze in elkaar goed vonden, dat ze hun uiterste best zouden doen om elkaar bij te staan. Meer familie en ook vrienden namen het woord of maakten muziek, alles persoonlijk en ondersteunend. Men kende de twee en vond hun huwelijk een goede zaak, men had er vertrouwen in.
Ik denk dat mijn romanechtpaar meer werk van zijn huwelijkssluiting had gemaakt, als die zo persoonlijk en inhoudelijk was geweest als die van mijn zoon en zijn leeftijdgenoten. In ieder geval zou ik dat hebben gedaan.

Kunnen mannen over vrouwen schrijven?

Tussen de bedrijven door noteer ik mijn gedachten over de selfmade effectenhandelaar Manuela, de vrouw die mijn nieuwe roman moet dragen. Tot ik plotseling begon te twijfelen. Kan een man overtuigend een vrouwelijke hoofdpersoon ontwikkelen en neerzetten. Tolstoj schreef het meesterwerk Anna Karenina en Flaubert zijn onvergetelijke Madame Bovary. In de negentiende eeuw lagen de sekserollen echter veel duidelijker dan nu. Karenina en Bovary waren trophy wives, echtgenotes van maatschappelijk geslaagde mannen. Mijn Manuela heeft zichzelf opgewerkt en is zogezegd very much her own man.
 

 Beter met vrouwen
Manuela is jarenlang geleden geboren als mijn bijdrage aan het Drieluikproject van cursiefjesschrijver Margot Taal. Zij wilde de belevenissen van drie personages laten beschrijven door drie auteurs, de derde was de zeer productieve hobbyschrijver Thomas Lindblad. Dit project is afgerond op de eindredactie na, waarvoor we geen van drieën tijd hadden.
Manuela lag dus stof te verzamelen, tot mijn dochter Miesja recentelijk opmerkte dat ik “beter over vrouwen schreef, dan over mannen”. Toen herinnerde ik me met hoeveel plezier ik over Manuela schreef en hoeveel ik al over haar wist. Vandaar dat ik tegen mijn voornemen in aan een nieuwe roman begon met haar als hoofdpersoon.
  
Opzij voor een man
De vraag of de seksen over elkaar kunnen schrijven werd door het feministische blad Opzij in 2018 bevestigend beantwoord door een man te nomineren voor haar literatuurprijs. Eerder had het Amerikaanse magazine The Atlantic de vraag diepgaand onderzocht en geconcludeerd dat de resultaten “gemengd” waren. Kijk naar Jonathan Franzen’s Freedom (2010). Een magistraal werk, maar "Franzen's vrouwen zijn verward en masochistisch".
Je zou hetzelfde kunnen zeggen van Karenina en Bovary. Wellicht is het vrouwbeeld van de man beperkt. Het is in ieder geval anders. Een man die over mannen schrijft doet dat van binnenuit, terwijl hij zijn vrouwelijke personages van buitenaf benadert, aldus psycholoog Vivian Diller in The Atlantic. “Het zijn verschillende gezichtspunten” en “het ene is niet noodzakelijkwijs beter dan het andere.” Een geruststellende visie.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)
De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld

Geen marketing zonder ijdelheid

Na de vorige post tikte mijn researcher mij op mijn vingers. Ik was te positief over de uitgevers, vond zij. Dat verbaasde me, want ik had hun functie gereduceerd tot pr-bedrijven. Mijn onderzoeker vond dat teveel eer. De uitgevers mochten posterborden huren voor de laatste thriller van bestsellerauteur Ester Verhoef, maar voor de meeste boeken deden ze weinig of niets. Dit was een belangrijke reden voor de explosie van het selfpublishing. Vorige maand organiseerde de commerciële organisatie Boekengilde zelfs een Selfpublishing Event in de Openbare Bibliotheek in Amsterdam. Early bird-tickets voor 4,5 uur lezingen kostten maar liefst 79 euro.

Boekenleggers
Het ochtendblad Trouw gaf in een lange voorbeschouwing van het event in de hoofdstad acht tips om een boek naar de lezer te brengen:    

1. Regel recensies via Goodreads, Hebban en webshops

2. Schakel influencers in zoals boekbloggers en booktubers

3. Organiseer winacties via Facebook of Instagram of andere media

4. Wees actief in Facebookgroepen (zeg dat je proeflezers zoekt, begin een discussie, stuur een link naar jouw boek)

5. Benader lokale media en vaktijdschriften (als je kans op een uitnodiging voor ‘DWDD’ of een recensie in Trouw niet heel groot is)

6. Organiseer je eigen boekpresentatie

7. Begin een blog of website

8. Begin een leesclub rond jouw boek, maak een boektrailer, maak boekenleggers.
  
Onbescheiden
Zeven tips (een blog maak ik al) zal ik ter harte nemen. Ze zijn echter alleen nuttig als je je bescheidenheid opzij zet. Zoals Paulien Cornelisse zegt: ‘Het is in het algemeen wat raar om over jezelf te zeggen: “Geweldig! De nieuwe Paulien Cornelisse is er!” Ik moest daar echt overheen stappen.’ Dat zal schrijver dezes dan ook proberen.

Met dank aan Cécile Sanders (research) en Angeline Jansen (eindredactie)
De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld