Tongamputatie belooft een schrijfbaar verhaal

Ik ontdekte deze week ineens een luguber, maar heel schrijfbaar verhaal. Een oud studiegenoot van mij lag na een langdurig ziekbed op sterven. Amputatie van de tong kon zijn leven nog een paar maanden verlengen. Zijn vrouw had haar carrière opgeofferd om hem bij te staan, tien jaar lang. Ze had gegeven wat ze kon en het was op. De tong weghalen om het hart in dit gemartelde, uitgemergelde lijf nog iets langer te laten kloppen leek volstrekt zinloos. Ze moet iets dergelijks gezegd hebben, want hij antwoordde moeizaam: “Ik ben er nog, hoor.”    

Wonderlijke levenslust
Stel dat de partner van de man mij uitgebreid zou willen vertellen hoe hij man stap voor stap lichamelijke functies verloor en daarop reageerde. Uit haar verhaal en de informatie van andere intimi zou ik insjallah het verhaal kunnen distilleren van zijn wonderlijke levenslust. In iedere fase van verval moet hij een betekenis hebben gegeven aan zijn bestaan, er een zeker genoegen aan hebben beleefd. Het zou hard werken zijn om deze ultieme levenskunst te beschrijven, maar ik zou steeds terug kunnen vallen op mijn dossier met feiten en meningen. Dat is het voordeel van non fiction. Je hebt informatie over je personages die niet ter discussie staat. Je hebt het er maar mee te doen. In fiction ervaar ik de vrijheid wel eens als te groot, waardoor je altijd blijft twijfelen.     

Annejets verhalenvoorraad
Het is de methode van Heineken-biograaf Annejet van Zijl, de schrijfster van Sonny Boy en Een Amerikaanse prinses. Haar laatste twee boeken zijn gebaseerd op levensgeschiedenissen waar ze toevallig tegen aan liep. Ze kwam nog veel meer verhalen tegen en heeft een hele voorraad. Zo groot dat ze in een interview auteurs opriep om eens te komen praten. Ze had mooi materiaal voor ze, het zou zonde zijn als daar niets mee gebeurde.
Misschien is het domme koppigheid, maar ik wil allereerst Te grijs afmaken, ook nu ik besef  hoeveel werk er nog vóór me ligt. Het zit vooral in het geloofwaardig maken van het verhaal. Dat enorme probleem heb je bij non fiction niet. De lezer twijfelt er misschien aan dat amputatie van de tong levensreddend kan zijn, maar het is een feit, ook hij moet het er maar mee doen.