Goethe leed, maar met mate

In Weimar heb ik zojuist het imposante huis van Johann Wolfgang von Goethe bezocht en twee jaar geleden stond ik in de geriefelijke werkkamer van Ernest Hemingway, op het eiland Key West bij Florida. Zelf heb ik heb mijn eerste roman geschreven in een Amsterdamse flat, aan de keukentafel.

Goethe was 26 toen hij de bestseller Die Leiden des jungen Werthers uitbracht. Hemingway was 27 toen hij zijn naam vestigde met The sun also rises. Ik was 69 toen Een kleine promotie verscheen. Er zijn daarvan nog 21 exemplaren te koop bij bol.com en de rivierenuitgeverij.com. Verschil moet er zijn, al vind ik ook mijn verhaal een must read, zeker voor wie geïnteresseerd is in de belevingswereld van een oudere werknemer.

Zilveren lepel
Goethe is geboren met een zilveren lepel in zijn mond, zijn vader behoorde tot de elite van Frankfort. Pa gaf hem een ruime toelage om, net als hij, rechten te studeren. Aan de universiteit van Leipzig en later die van Straatsburg hoefde hij geen armoe te lijden.
Hoewel weinig gemotiveerd, behaalde hij zijn diploma en kreeg een baan in Wetzlar bij het hoogste gerechtshof van het Duitse rijk. Daar schreef hij, na een ongelukkige liefde, Die Leiden.
Anders dan de hoofdpersoon in zijn verhaal - en Ernest Hemingway later - pleegde hij geen zelfmoord. Hij verhuisde en ging werken voor de vorst van Sachsen-Weimar, een van vele staatjes die onder de paraplu van de Duitse keizer een de facto zelfstandig bestaan leidden. Zijn werkgever besefte Goethes talenten en belastte hem met vele taken, zoals het op orde brengen van de overheidsfinanciën door bezuinigingen op het leger en de verhoging van de inkomsten uit de mijnbouw.    

Betaalde vlucht
Omdat zijn ambtelijke werk hem afhield van het schrijven, vertrok Goethe in 1776 – hij was toen achter in de dertig - voor bijna twee jaar naar Italië. Zijn werkgever had begrip voor zijn probleem, betaalde zijn salaris door en gaf hem na terugkeer vooral culturele taken, zoals de leiding van het hoftheater. Later kreeg hij ook het eerder genoemde huis cadeau met veel ruimte voor zijn klassieke beelden en romantische schilderijen. Hij meed echte tragiek zoals het verlies van meerdere kinderen en het ziekbed van zijn vrouw. Hij was zelfs niet bij haar begrafenis.
De geprivilegieerde Hemingway zocht problemen op: hij werd tegen de wil van zijn vader verslaggever en ruziede met vier echtgenotes. Net als Goethe bezocht hij oorlogsgebieden.  Hemmingway werd door deze ruwe realiteit geïnspireerd tot meesterwerken, maar Goethe niet. Die voelde zich meer op zijn gemak bij abstractere thema’s.
Goethe laat zien dat je tot de Groten in de literatuur kan behoren, zonder verlies van comfort en zonder belevenissen van je af te schrijven. Ook al is zijn werk nu verouderd, zoals dit fragment laat zien:
Ich hätte mein Blut gegeben,
um ihre Blumen zu begiessen  

De simpelste manier om te reageren is via facebook of michiel.nooren@outlook.com. Onder dit blog komt het reactieveld tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld.