Over hoofdstukken, het waarom en hoe

Hoe maak je hoofdstukken? Die vraag heb ik voorgelegd aan een wetenschapsjournalist en auteur van meerdere boeken. Ik zag hem gisteravond bij het wekelijkse hardlopen in het Amsterdamse Vondelpark en vroeg hem hoe hij hoofdstukken maakte. Het kan zijn dat rennen in het donker de verkeerde gelegenheid was voor dit gesprek. Ook kan de ijzige regen, die juist toen weer heviger werd, zijn mededeelzaamheid hebben beperkt. Hij had er weinig over te zeggen, want het was voor hem geen probleem. Hij schreef non-fictie en dan kwam de structuur al schrijvend. Na dit antwoord begon hij te versnellen en liet mij hijgend achter en ook jaloers. Er leek me weinig verschil met fictie te zijn. En bij mij komen er al schrijvend wel klonten scènes, maar dat zijn geen strakke hoofdstukken met een intrigerend einde.
 

Panfunctionele hoofdstukken
De Wikipedia inventariseert de doelen van een hoofdstuk. “… om een duidelijke indeling te maken, of als cliffhanger om de lezer ertoe aan te zetten verder te lezen. De hoofdstukindeling kan ook worden gebruikt om van oogpunt te wisselen.”
Omdat een hoofdstuk verschillende functies tegelijk kan vervullen, vond ik dit lemma van de wiki plichtmatig en van weinig nut. Tot ik besefte dat ik mijn hoofdstukken al de genoemde functies tegelijk wil laten uitoefenen. De klont-hoofdstukken zijn ontstaan uit een denkproces. Ik mag dus aannemen dat zij bepaalde nuttige functies uitoefenen, hoe gebrekkig ook. Die moet ik kunnen benoemen, zoals ik in een zin van elk woord en elk leesteken kan zeggen waarom het er staat. Ik heb de klont-hoofdstukken eerst bekeken vanuit de vertelstructuur. Nu ga ik het manuscript doornemen voor de lezer en hem, in gedachten, uitleggen wat ik met ieder hoofdstuk wil vertellen. Kan ik dat niet, dan vervalt het hoofdstuk. Kan ik dat wel, dan ga ik het op die functies toespitsen.
 
Cliffhanger als slot
Ik begon de hoofdstukken te analyseren met de angst dat ik veel te weinig cliffhangers had om de lezer door het boek te trekken. Maar dat viel mee. In het eerste hoofdstuk zitten er drie: Diederik botst met zijn vrouw, gaat naar een nieuwe baan en heeft bloed in de ontlasting. Met die laatste cliffhanger begint het verhaal zelfs. En het einde van het verhaal, waarin Claudia tegen de zieke Diederik zegt dat ze hem door de hel zal volgen (zie vorig blog), is ook een cliffhanger. Daar kondig ik dramatische gebeurtenissen aan, waarvan de lezer echter nooit het fijne zal horen. Deze cliffhanger leidt hem naar het kaft, zodat hij Te grijs opgelucht kan wegleggen.
 
Het reactieveld onder dit blog komt tevoorschijn als je klikt op Opmerkingen. Klik de klaplijst achter Reageer als open en klik op Naam/URL. Voer je naam in en als URL: www.mn.nl. Jouw naam komt dan in het reactieveld. Je kunt me natuurlijk mailen op michiel.nooren@outlook.com