Behoed voor verdwalen door crowd editing

Kritiek krijgen is nooit leuk, ook al is die goed bedoeld en terecht. Je hebt bijna altijd een gevoel van onrecht. De criticus heeft de tekst slordig gelezen en slecht begrepen. Hij berijdt stokpaardjes en benadrukt steeds dezelfde onbelangrijke foutjes, terwijl je juist feedback wil op waar je verhaal écht over gaat. Je vraagt dus nogal wat van je vrienden, als je ze uitnodigt om kritiek te geven. Zij hebben de reflex om je te prijzen om wat goed is. Vinden ze het helemaal niks, dan spreken ze hun bewondering uit over je werkkracht en discipline. Alles liever dan zich negatief uit te laten over het project waar jij zulke hoge verwachtingen van hebt. En dat is nu precies wat je vraagt.  

What friends are for
Waarom vraag je dan je vrienden, zal de lezer zeggen. Hun beeld is gekleurd en voor je het weet heb je ruzie. Tja, wie kun je anders vragen? Het manuscript zoals het er ligt, is voor een uitgever nog volkomen oninteressant, dus die gaat er geen redacteur op zetten. Onafhankelijke redacteuren zijn duur, terwijl onduidelijk is of die investering zich terugbetaalt. Vreemden hebben geen enkele reden om uren aan een tekst te besteden die nog maar half af is en mede daardoor soms moeilijk leesbaar. Dat laatste is voor je vrienden minder een bezwaar. Behalve door vriendschap worden ze gemotiveerd door nieuwsgierigheid naar het autobiografische in de tekst. In de personages herkennen ze veel van de auteur – en van zichzelf.   

100.000 eenzame worstelaars
Dit alles roept een nieuwe vraag op: waarom wil je in dit stadium al feedback? Schrijf eerst een compleet verhaal en leg het dan voor aan meelezers, uitgevers of redacteuren. Door kritiek in een vroeger stadium ga je twijfelen en raak je het spoor bijster.
Dat is inderdaad een risico, maar ik zie een groter gevaar. Honderdduizenden Nederlanders schrijven, bijna allemaal in de verwachting gelezen te worden. De meesten maken hun werk nooit af. Vele duizenden doen dat wel en leggen hun vermeende meesterwerk dan hoopvol voor aan een uitgever of een andere eerste. Gewoonlijk haakt die snel af, vaak omdat hij het verhaal niet begrijpt. De schrijver slaat stappen in het verhaal over, veronderstelt kennis die hij niet heeft en trakteert hem op onbegrijpelijke diepzinnigheden en grappen. De meelezers hebben mij duidelijk gemaakt dat de eerste versie van Te grijs al deze tekortkomingen vertoont. Heel vervelend, maar dankzij de afgelopen ronde crowd editing kan ik er nog veel aan verhelpen.