Een goedaardige kater en andere geluksmomenten

In de tijd dat de Grieken hun hersens nog wel gebruikten, definieerde Aristoteles het verhaal als de beschrijving van een omslag in het lot van de hoofdpersoon. Zijn stramien kennen we allemaal van de sprookjes uit onze kindertijd, die onveranderlijk begonnen met Er was eens… Vervolgens gebeurde er op een dag… iets dat de status quo verstoorde. Uiteindelijk kwam dan alles weer op zijn pootjes terecht en leefde de hoofdpersoon nog lang en gelukkig. Variaties op dit schema vinden we in alle romans, speelfilms, series en zelfs games. Lezers die een verhaal aan het schrijven zijn en de draad een beetje kwijt zijn, vinden misschien helderheid door de hele definitie van Aristoteles eens te bekijken.

 

Romantisch afspraakje
Omdat een roman uit verschillende subverhalen bestaat, zijn er meerdere geluksmomenten nodig, op diverse plaatsen. Zelfs al overheerst in elk hoofdstuk de misère, dan nog zal de hoofdpersoon zich af en toe senang moeten voelen om de spanningsboog in stand te houden.
Veel auteurs maken zich er gemakkelijk vanaf, zoals Dan Brown, die de Da Vinci Code (2003) eindigt met een kus en een romantisch afspraakje. Anderen lassen met duidelijk plezier feel good-scenes in. Bijvoorbeeld Amos Oz in Een verhaal van liefde en duisternis (2002, verfilmd in 2015). Als wat oudere auteur blijft hij dicht bij het fysieke boek. Zijn vader liet hem als kind soms drie boeken van de plank halen en buiten afstoffen: “een zware maar verrukkelijke verantwoordelijkheid,” waarbij het stof hem sterk opwond en in een “gelukzalige euforie” bracht.

Genot op grote hoogte
Nu het reisseizoen aanbreekt en we na eindeloze veiligheidscontroles weer uren verkrampt in vliegtuigen zullen doorbrengen, kan Edgar Keret ons een positievere mindset geven. In Zeven vette jaren (2014) noemt hij vliegen “genot op grote hoogte” en legt uit: “De stelregel dat vliegtijd verloren tijd is, bevrijdt me van mijn angsten en schuldgevoelens, ontdoet me van alle ambities en maakt zo de ruimte vrij voor een ander soort existentie. Een gelukkig,  idioot bestaan…”  

Positieve kater
Mijn meelezers melden een schaarste aan geluksmomenten in mijn manuscript. Toch is Diederik af en toe wel degelijk gelukkig:
Zijn kater is van de goedaardige soort. Aan zijn lichaam voelt hij wel dat het een slecht idee was om na de fles wijn nog een glaasje cognac te drinken. Of waren het er twee, ze hebben ze niet geteld. Claudia ligt nog voor pampus in bed. Op zijn vraag of ze ontbijt wilde, heeft ze alleen gekreund en een paar woorden gesproken, waarvan hij “nooit meer”, ”drank” en gootsteen” heeft verstaan.
Het maakt niet uit, hij is na een boterham en een kop thee op de fiets gestapt en daar rijdt hij nu door de straat, langs het speelpleintje dat baadt in het frisse licht van de lentezon. Peuters waggelen tussen de toestellen of kruipen door de zandbak. Apathische ouders kijken toe, ze hadden zo graag uitgeslapen, wellustig aanschurkend tegen hun partners. Ook deze zaterdagochtend mocht het niet zo zijn.
Diederik zou hen willen enthousiasmeren en vitaliseren, hen willen toeroepen dat dit de eerste dag is van een nieuw leven. Zijn zwakke lijf wordt stevig geleid door een onzichtbare hand, linksaf de winkelstraat in waar de bloemenman de kleurige boeketten buiten zet. In Diederiks oren klinkt een ritmische herhaling van woorden: “Hope of deliverance, we live in hope of deliverance”. Die hoop voelt hij sterk, dat hij eindelijk bevrijd zal zijn van twijfels en getob.